Người tiêu dùng theo dõi thông tin sản phẩm trên một sàn thương mại điện tử – Ảnh: Q.Đ
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa đưa ra một số ý kiến góp ý về Dự thảo Quyết định phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2025 của Bộ Công Thương.
Giảm thủ tục cho sàn nhỏ dạng “rao vặt online”
Về thủ tục cấp phép với sàn thương mại điện tử nhỏ, hiện nay, pháp luật yêu cầu tất cả các sàn thương mại điện tử, bất kể quy mô và hình thức hoạt động, đều phải thực hiện thủ tục cấp phép trước khi hoạt động.
Theo VCCI, phương thức quản lý đánh đồng này là chưa hợp lý.
Bởi vì quy định này không phù hợp với các sàn nhỏ hoặc các sàn mới phát hành thử nghiệm (start-up), khiến sàn bị quản lý quá chặt. Trong lĩnh vực mạng xã hội, có tính chất và tác động tương tự, pháp luật cho phép quản lý lỏng hơn với các mạng xã hội nhỏ (chỉ cần thông báo nếu lượt truy cập thấp, cấp phép khi đủ lớn) theo Nghị định 147/2024.
Quy định này cũng được cho là không phù hợp với tính chất hoạt động của sàn. Một số sàn chỉ cho phép người bán đăng tải thông tin sản phẩm, còn giao dịch (giao kết, thanh toán, vận chuyển) đều thực hiện thông qua các phương thức khác như điện thoại, nhắn tin,…
Các sàn này chỉ như một kênh quảng cáo, tiếp thị, có thể hình dung như một “biển rao vặt online”. Các bước quan trọng trong quá trình giao dịch không diễn ra trên sàn, do đó không có nhiều rủi ro trong mô hình hoạt động này.
Vì thế, VCCI đề xuất xem xét cho các sàn thương mại điện tử nhỏ (hoặc chỉ cung cấp tính năng giới thiệu, trưng bày sản phẩm) chỉ cần thực hiện thủ tục thông báo khi bắt đầu hoạt động và sẽ thực hiện thủ tục cấp phép khi đã phát triển đến một ngưỡng nhất định.
Kiểm soát theo hậu kiểm
Theo VCCI, sau hơn một thập kỷ phát triển, thương mại điện tử đã trở thành xu hướng tất yếu với sự tham gia đông đảo của doanh nghiệp, cá nhân. Các phương thức kiểm tra, giám sát ngày càng hoàn thiện, cùng với kiến thức và kỹ năng của người tiêu dùng được nâng cao.
Do đó, các cơ quan liên quan cần nghiên cứu, xác định lại rủi ro của các hoạt động thương mại điện tử để cắt giảm thủ tục hành chính và đẩy mạnh sang hoạt động hậu kiểm.
Website thương mại điện tử bán hàng về bản chất chỉ là một kênh bán hàng mới trên Internet, không phải một công việc kinh doanh mới. Các thương nhân đã phải thực hiện các thủ tục đăng ký kinh doanh, chứng nhận điều kiện kinh doanh và chất lượng sản phẩm với Nhà nước trước đó. Do đó, VCCI cho rằng, việc yêu cầu thông báo thêm cho kênh bán hàng trực tuyến tạo ra gánh nặng hành chính không cần thiết.
Đơn vị này viện dẫn từ Nghị định 52/2013 yêu cầu mọi website thương mại điện tử bán hàng phải thông báo, kể cả những website chỉ có tính năng giới thiệu sản phẩm đơn giản.
Mặc dù Nghị định 85/2021 đã giảm phạm vi xuống các website có chức năng đặt hàng trực tuyến, nhưng việc giảm này theo VCCI là không có nhiều ý nghĩa, vì việc lập website bán hàng rất phổ biến (44% doanh nghiệp sở hữu website, trong đó 42% có tính năng đặt hàng trực tuyến). Số lượng hồ sơ thông báo là rất lớn, lên tới 105.103 hồ sơ vào năm 2023.
Đồng thời, chưa có phản ánh nào về tác động tiêu cực đến kinh tế – xã hội từ việc doanh nghiệp không đăng ký website thương mại điện tử bán hàng. Như vậy, các thủ tục này không mang lại lợi ích quản lý nhà nước rõ ràng, thậm chí còn trở thành rào cản cho thương nhân.
Vì vậy, VCCI đề xuất bãi bỏ hoàn toàn thủ tục thông báo đối với các website thương mại điện tử bán hàng và chuyển sang phương pháp hậu kiểm để kiểm soát hoạt động của các trang này.