Từ thao trường đến Ba Đình lịch sử

Khi đồng đội tập trung luyện tập trên đường duyệt tại TP HCM dịp 30/4, trung úy Hoàng Viết Duy, Lữ đoàn 88 Binh chủng Hóa học, xin cắt phép về quê làm đám cưới. Quân nhân 26 tuổi tranh thủ kỳ nghỉ lo chuyện trăm năm trước khi trở lại Hà Nội tiếp tục rèn luyện cho đại lễ Quốc khánh. Bộ đội Hóa học sau 10 năm mới trở lại đội hình diễu binh, nên đơn vị của Duy được huy động tập trung sớm hơn các khối, từ giữa tháng Tư.

Vợ chồng trẻ gác lại kỳ trăng mật để hoàn thành nhiệm vụ, tự nhủ “ngày vui riêng sẽ trọn vẹn hơn” sau lễ lớn. Hoàng Viết Duy được phân công vào tổ quân kỳ khối chiến sĩ Phòng hóa – vị trí đòi hỏi “luôn giữ chắc lá cờ, không để nghiêng, đổ trong bất kể tình huống”.

Hơn bốn tháng trước ngày Quốc khánh 80 năm, kế hoạch diễu binh quy mô lớn ở Hà Nội đã khởi động, huy động đầy đủ các lực lượng vũ trang từ Hải – Lục – Không quân, Công an, Dân quân tự vệ đến các khối quần chúng. Song song với Ba Đình, lần đầu tiên Việt Nam tổ chức một lễ diễu binh trên biển tại căn cứ Cam Ranh (Khánh Hòa).

Vượt nắng thắng mưa trên thao trường

Những ngày đầu tháng Sáu, Hà Nội nắng gay gắt. Trên sân ga Thủ đô, những chuyến tàu Thống Nhất liên tiếp dừng bánh, đưa hàng nghìn chiến sĩ từ miền Trung, miền Nam ra Bắc luyện tập chuẩn bị cho diễu binh. 7 khối nữ quân đội cùng lực lượng xe pháo cơ giới tập trung về Trung tâm huấn luyện Miếu Môn; trong khi các khối nam miệt mài trên thao trường Hòa Lạc, Ba Vì, Sơn Tây; đội cơ động kỵ binh rèn quân ở Thái Nguyên.

Cùng lúc, bầu trời miền Bắc trở nên rộn rã. Từ Cần Thơ, Tuy Hòa, Phù Cát, những chuyến bay nối nhau cất cánh, phi công chuyển sân để tham gia màn trình diễn kéo dài 15 phút của khối Không quân bay chào mừng.

Trên Hòa Lạc, trực thăng Mi ghép biên đội với lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên nền trời; ở Gia Lâm, phi đội CASA luyện tập đội hình. Sáng sớm tại sân bay Kép (Bắc Giang), tiếng động cơ Yak-130, L-39NG, Su-30MK2 vang rền, từng biên đội lần lượt cất cánh, tập bay tách – ghép, khoan đứng, bổ nhào, vẽ những đường khói trắng trên nền trời xanh.

Trên thao trường Ba Vì, những ngày nắng xấp xỉ 40 độ C, khẩu lệnh của giảng viên vang lên đều đều, dứt khoát: “Chưa đạt yêu cầu, làm lại!”. Hoàng Viết Duy nắm chặt cán cờ dài ba mét, gắn thêm tạ gang 2,1 kg. Cánh tay anh nhiều lúc run bần bật khi phải giữ chân ke cao cách mặt đất 40 cm suốt hai phút rưỡi. Chưa từng trải qua luyện tập diễu binh, những ngày đầu tay chân Duy căng cứng, đau nhức. Để tăng sức mạnh, anh tập xà đơn hàng trăm lượt, chống đẩy vài chục lần mỗi ngày.

Cường độ luyện tập ngày càng tăng khi các khối chuyển từ “đi đều” sang “đi nghiêm chào” và “thôi chào” – nội dung quan trọng nhất trên đường duyệt. Điều lệnh diễu binh không phân biệt nam hay nữ, tất cả phải đồng bộ. Tinh thần hiệp đồng vì thế được đặt lên hàng đầu để 164 người trong khối bước chân “đều như một”.

Ngay cả với những người từng có kinh nghiệm diễu binh, mùa hè miền Bắc vẫn là thử thách khắc nghiệt, nhất là với các quân nhân từ miền Nam ra. Trên “chảo lửa” ngoại ô, những chàng trai, cô gái đôi mươi trải qua đủ điều kiện khắc nghiệt: nắng gắt đỉnh điểm, mưa rào, giông lốc, thậm chí cả bão Wipha.

“Có ngày trời không nắng nhưng oi bức, tập xong mệt lử người”, trung úy Nguyễn Phương Linh, thuộc khối nữ sĩ quan Quân y, chia sẻ. Cô gái quê Bình Định vén mái tóc bết mồ hôi, để lộ cổ tay đã sẫm màu sau hơn ba tháng miệt mài tập luyện ở Hà Nội.

Sau lễ diễu binh A50, nữ quân nhân có hai tuần về thăm nhà rồi lại lên tàu ra Bắc luyện tập. Đồng hành với cô là người bạn thân Nguyễn Lê Phương Linh, quê Gia Lai cũ. Hai nữ quân nhân cùng tuổi, cùng họ, chỉ khác nhau chữ đệm trong tên; nhập ngũ cùng đợt, sát cánh trong khối Nữ Quân y từ A50 đến A80.

Những cô gái rắn rỏi trên thao trường ấy mỗi tối chuyện trò về gia đình vẫn không giấu được nỗi nhớ nhà: than đau chân, thèm bữa cơm mẹ nấu. Nhưng cả hai luôn được ba mẹ động viên: “Đấy là cơ hội có một không hai trong đời binh nghiệp, không phải ai cũng có”.

Mỗi bước điều lệnh, Nguyễn Phương Linh lại nhớ ngày 30/4, khi cha mẹ đứng bên đường, vỗ tay reo hò phấn khích lúc thấy con gái trong khối Nữ Quân y. Đó là động lực để cô phấn đấu được bước trên Quảng trường Ba Đình.

Giữa tháng 7 và 8, hơn 16.300 quân nhân các lực lượng Quân đội, Công an, cùng hàng trăm xe pháo, xe đặc chủng lần lượt trải qua bốn buổi hợp luyện tổng thể tại Miếu Môn. Có ngày nắng gắt kéo dài gần 40 độ C, có hôm mưa rào như trút nước, nhưng đội hình vẫn bước đều, không gián đoạn.

Trong bộ quân phục rằn ri mới, hai Phương Linh cùng đồng đội khối Nữ Quân y đồng loạt đánh mặt, bước chân tăm tắp khi ngang qua lễ đài. Làn da sẫm màu hơn so với những ngày đầu ra Bắc, nhưng nhịp hành tiến mạnh mẽ, dứt khoát hơn. Trung úy Hoàng Viết Duy giữ vững quân kỳ, lá cờ Binh chủng Hóa học phấp phới bay trong mưa nắng. Những người lính ấy miệt mài trong từng bước đi, “không chỉ vì bản thân mà còn vì gia đình, vì đơn vị, vì màu áo binh chủng đang khoác lên mình”. Tất cả cùng chờ đợi khoảnh khắc sải bước trên Quảng trường Ba Đình lịch sử.

Trong cơn mưa nặng hạt ở buổi hợp luyện thứ tư – lần cuối trước khi di chuyển về Ba Đình – Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang đứng giữa thao trường, dặn dò: “Quốc khánh trời mưa cũng phải bước thật tốt”. Ông nhắc đến 68 chiến sĩ Lục quân từng duyệt binh trên Quảng trường Đỏ ở Nga, nhấn mạnh: sau bao ngày dày công luyện tập, mỗi bước chân của bộ đội Việt Nam phải hùng tráng hơn để bạn bè năm châu thấy sức mạnh và sự đoàn kết của toàn lực lượng.

“Lần đầu tiên Việt Nam tổ chức diễu binh trên biển, với sự tham gia của Hải quân, Biên phòng, Cảnh sát biển – khẳng định với thế giới rằng đất nước có đủ quân binh chủng để bảo vệ Tổ quốc”, ông nói.

Hợp luyện ở Ba Đình

Để chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hàng chục nghìn cán bộ, chiến sĩ đã trải qua bốn lần hợp luyện tại Quảng trường Ba Đình – những bước tổng duyệt nghiêm ngặt, đưa toàn bộ đội hình từ thao trường về trạng thái sẵn sàng cao nhất.

Đêm 21/8, hơn 16.000 quân nhân cùng hàng trăm khí tài lần đầu tiến vào quảng trường lịch sử. Tiếng nhạc quân hành vang rền, 21 loạt đại bác từ Mỹ Đình khai hỏa, xe tăng và pháo tự hành lăn bánh trở lại sau 40 năm. Đội diễu binh của Nga, Lào và Campuchia đã tham gia ngay từ buổi hợp luyện đầu tiên, hòa bước cùng các khối bộ binh, công an và cơ giới của Việt Nam. Trên phố phường Hà Nội, biển người chen kín hai bên đường, ken đặc cờ hoa và tiếng reo hò, tạo nên khung cảnh chưa từng thấy trong một đêm tập dượt.

Ba ngày sau, tối 24/8, quảng trường và các tuyến phố lân cận càng chật chội hơn. Người dân đến từ sớm, trải bạt, ngồi bám dọc đường Hoàng Diệu, Điện Biên Phủ, Nguyễn Thái Học chờ đoàn quân đi qua. Không khí nóng lên theo từng tiếng trống quân nhạc, khi đội hình bước đều tăm tắp, động tác ngày càng nhịp nhàng và hiệp đồng chính xác.

Tối 27/8, sơ duyệt cấp Nhà nước tái hiện toàn bộ nghi thức của ngày chính: chào cờ, rước đuốc, bắn đại bác, diễu binh – diễu hành. Các khối quần chúng, thiếu nhi hòa cùng dòng người, biến Ba Đình thành biển người rực đỏ. Những con phố lân cận ken đặc người đứng xem, ai cũng hướng mắt về phía đoàn quân đi qua.

Sáng 30/8, cuộc tổng duyệt mô phỏng y hệt chương trình đại lễ 2/9. Trời mưa nặng hạt, nhưng hàng vạn người vẫn có mặt từ tờ mờ sáng, phủ kín vỉa hè và các tuyến phố quanh Ba Đình. Khi biên đội Su-30MK2 thả chùm bẫy nhiệt sáng rực trên bầu trời, tiếng reo hò dậy sóng cả quảng trường. Đây cũng là lần đầu đoàn Trung Quốc góp mặt, sánh bước bên cạnh Nga, Lào, Campuchia và lực lượng Việt Nam.

Mười hai ngày từ buổi hợp luyện đầu tiên đến lễ chính, Ba Đình thực sự trở thành điểm hẹn của cả nước. Người dân ngồi kín các tuyến phố, đêm sau đông hơn đêm trước, biến thủ đô thành một sân khấu khổng lồ, với đại nhạc hội náo nhiệt. Những cựu binh ngực lấp lánh huân chương hay khoác áo lính bạc màu bắt nhịp cho lớp trẻ hát vang khúc quân hành. Tiếng hát, tiếng vỗ tay hòa cùng sắc đỏ sao vàng và nhịp bước rầm rập, làm nên bản trường ca sôi động trước ngày hội non sông.

Cuộc diễu binh lịch sử

Lễ diễu binh, diễu hành mừng Quốc khánh lần thứ 80 diễn ra trong tiết trời thu dịu mát. Từ đêm trước, người dân đã phủ kín các tuyến đường quanh Quảng trường Ba Đình, dọc những con phố đoàn diễu binh đi qua. Tất cả chờ đợi màn trình diễn của lực lượng Hải, Lục, Không quân cùng khối xe pháo, khí tài.

Trong diễn văn khai mạc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc lại thời khắc 80 năm trước tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Sự kiện ấy mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho đất nước. Người đứng đầu Đảng khẳng định dân tộc “đời đời ghi nhớ công ơn đồng bào, chiến sĩ đã hy sinh cho độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân”, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2045 xây dựng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc – “khát vọng của cả dân tộc, lời thề danh dự trước lịch sử”.

Quân kỳ “Quyết chiến Quyết thắng” tung bay trên Ba Đình với những tấm huân, huy chương lấp lánh khắc ghi máu xương, chiến công của bao thế hệ. Lá cờ đại diện cho đội quân sinh ra từ nhân dân, “nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

43 khối diễu binh của Quân đội, Công an, Dân quân tự vệ lần lượt đi qua lễ đài, tiếp nối là các khối xe pháo quân sự, phương tiện đặc chủng công an. Cuộc diễu binh còn có sự tham gia của quân nhân bốn nước Nga, Trung Quốc, Lào, Campuchia. Khi các khối bước vào đường duyệt, khán đài hiện lên khẩu hiệu “Trung với Đảng, Hiếu với Dân”. Lúc xe pháo qua lễ đài, đội hình xếp thành dòng chữ “Hòa bình – Hữu nghị – Hợp tác – Phát triển”.

40 năm sau ngày Quốc khánh 2/9/1985, khối tăng thiết giáp và máy bay vận tải, tiêm kích xuất hiện trở lại Quảng trường Ba Đình. Mở đầu khối xe cơ giới là những chiếc xe tăng chủ lực T-54/55 do Liên Xô sản xuất, từng có nhiều đóng góp trong cuộc chiến bảo vệ Tổ quốc. Trong đội hình, xe tăng T-54B cải tiến do Việt Nam tự hiện đại hóa trở thành điểm nhấn, minh chứng cho năng lực công nghiệp quốc phòng trong nước và nỗ lực nâng cao sức chiến đấu, thích ứng với điều kiện tác chiến liên tục thay đổi của chiến tranh hiện đại.

Đây cũng là lần đầu những khí tài mặt đất uy lực nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam diễu binh qua Quảng trường Ba Đình, như xe tăng chủ lực T-90S/SK và T-62, tên lửa đạn đạo Scud-B, tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ biển Bastion-P…

Việt Nam cùng lần đầu trình diễn hàng loạt khí tài tự nghiên cứu và chế tạo trong nước, từ xe chiến đấu bộ binh XCB-01 và thiết giáp chở quân XTC-02, tổ hợp tên lửa diệt hạm và đối đất Trường Sơn, radar cảnh giới đường không, UAV trinh sát và cảm tử… Tất cả đều là dấu ấn trong nỗ lực tiến thẳng lên hiện đại và nâng cao năng lực tự chủ của ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

Màn biểu diễn trên vùng trời Ba Đình thu hút sự chú ý của người dân cả nước. Từ biên đội 10 trực thăng Mi-8/17/171 kéo cờ Đảng và cờ Tổ quốc, đến đội hình bậc thang của máy bay huấn luyện L-39NG, biên đội máy bay vận tải C-295M và C-212i, đội hình máy bay huấn luyện Yak-130, cùng biên đội lần lượt 2 và 5 tiêm kích hạng nặng Su-30MK2.

Các phi công Không quân nhân dân Việt Nam đã thể hiện trình độ và khả năng làm chủ khí tài thông qua những động tác cơ động phức tạp như kéo cao và lộn nhào, khoan đứng ba vòng liên tiếp, kết hợp với thả mồi bẫy nhiệt trên bầu trời Hà Nội.

Cùng thời điểm đó trên vùng biển Cam Ranh, lần đầu tiên trong lịch sử một cuộc diễu binh trên biển của Việt Nam được tổ chức. Hàng loạt tàu chiến, tàu tuần tra và máy bay hiện đại nhất đồng loạt xuất hiện phô diễn uy lực. Dẫn đầu đoàn hải quân duyệt binh trên biển là các tàu hộ vệ tên lửa lớp Gepard 3.9 và tàu ngầm Kilo mang cờ hiệu Hải quân Việt Nam. Tiếp theo sau là các tàu săn ngầm lớp Petya và tàu tên lửa tấn công nhanh Molniya, trên không có máy bay tuần thám biển DHC-6 và trực thăng săn ngầm Ka-28 bay cùng đội hình.

Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm do Việt Nam đóng mới cũng góp mặt trong sự kiện: từ tàu tên lửa Molniya (phiên bản nội địa hóa), tàu tuần tra xa bờ DN-2000 của Cảnh sát biển và lực lượng Kiểm ngư, đến tàu cứu hộ tàu ngầm 927 Yết Kiêu – tất cả đều khẳng định những bước tiến vững chắc của công nghiệp đóng tàu quân sự Việt Nam.

Cuộc diễu binh sáng 2/9 không chỉ phô diễn sức mạnh quân sự mà còn tái hiện sinh động hình ảnh “quân dân một ý chí”. Trên các tuyến phố, đoàn quân đi đến đâu, nhân dân hò reo vỗ tay vang dội đến đó. Nhiều người ví lực lượng quần chúng nhân dân chính là “khối yêu nước” – khối đông đảo nhất trong ngày hội non sông. Nhân dân chính là gốc rễ của Quân đội và Công an – những lực lượng “từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu và phục vụ”.

Rời Quảng trường Ba Đình sau lễ duyệt chính, các khối diễu binh vẫn giữ nguyên đội hình, tiếp tục hành tiến qua nhiều tuyến phố trung tâm Thủ đô. Các chiến sĩ trẻ đeo súng trước ngực vừa đi đều vừa tranh thủ đưa tay lên đầu tạo hình trái tim, đáp lại tình cảm của đồng bào. Từ trên xe đặc chủng, những bàn tay “bắn tim” tới tấp gửi trao về phía công chúng. Kết thúc lộ trình, nhiều chiến sĩ ôm chầm lấy người thân, bạn bè trước khi lên xe trở về đơn vị. Dòng chữ “Tạm biệt Hà Nội”, “Chúc bà con vui khỏe” viết vội lên tấm bìa carton được gửi lại Thủ đô. Nhiệm vụ đã hoàn thành.

“Dưới những lá cờ tung bay và trong niềm tự hào dân tộc, những chiến sĩ diễu binh ngày 2/9 để kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam”, AFP đưa tin. Khi phỏng vấn người dân, hãng thông tấn Pháp đã nhận được câu trả lời “Chúng tôi biết ơn thế kệ đi trước để có được hòa bình, tự do”. “Chúng tôi muốn cho mọi người thấy dân tộc Việt Nam yêu chuộng hòa bình và chúng tôi đang tận hưởng những gì mình có”.

Hồng Chiêu – Vũ Anh