Thượng tướng Lê Quốc Hùng – Ảnh: GIA HÂN
Chiều 10-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
Đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ, Thượng tướng Lê Quốc Hùng – thứ trưởng Bộ Công an – cho biết Chính phủ đã bỏ các quy định liên quan về hình phạt tù chung thân không xét giảm án.
Về việc Chính phủ đề xuất giảm số lượng tội danh có hình phạt tử hình, theo Thượng tướng Hùng, nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về thu hẹp hình phạt tử hình.
Đồng thời trên cơ sở kế thừa tinh thần thu hẹp dần hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự qua các lần sửa đổi, bổ sung.
Tại Bộ luật Hình sự năm 1985 có 44 tội có hình phạt tử hình, Bộ luật Hình sự năm 1999 còn 29 tội, Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2009 còn 22 tội, đến Bộ luật Hình sự năm 2015 còn 18 tội.
Trong lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các vấn đề.
Gồm căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội; tầm quan trọng của khách thể được bảo vệ; khả năng khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.
Căn cứ kết quả tổng kết công tác thi hành Bộ luật Hình sự, nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế thời gian qua như tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh…
Thứ trưởng Bộ Công an cho hay tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy hiện nay, xu hướng phổ biến về giảm hình phạt tử hình trong quy định của pháp luật, thực tế thi hành án.
Trong 193 nước thành viên Liên hợp quốc chỉ còn hơn 50 nước quy định về hình phạt tử hình.
Cùng với đó thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của Việt Nam khi là thành viên của các điều ước quốc tế có liên quan. Phục vụ hoạt động hợp tác quốc tế của nước ta, nhất là trong bối cảnh khi Việt Nam đang mở rộng hợp tác quốc tế một cách sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực.
Việc xây dựng hệ thống pháp luật tương đồng với đa số các nước trên thế giới sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy các quan hệ hợp tác ngày càng bền chặt và tin tưởng lẫn nhau.
Cùng với đó thể hiện trách nhiệm, năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật trong giai đoạn hiện nay.
Ngoài ra, hình thức thi hành hình phạt tử hình của nhân loại, ở Việt Nam theo hướng ngày một nhân đạo hơn.
Từ các hình thức mang tính trả thù, trút giận vào người phạm tội đến nay, chủ yếu các quốc gia không áp dụng các hình thức tử hình này. Nước ta đã áp dụng hình thức tử hình được coi nhân đạo nhất là tiêm thuốc độc.
Từ các vấn đề nêu trên, Thượng tướng Hùng nói Chính phủ nhận thấy việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh như trong dự luật đã trình Quốc hội là phù hợp trong điều kiện Việt Nam hiện nay.
Một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, đồng thời đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước.
Riêng với tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, dự luật đã sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng:
“Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ.
Và trong giai đoạn điều tra, truy tố xét xử đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.
Quang cảnh phiên họp – Ảnh: GIA HÂN
Tán thành bỏ đề xuất hình phạt chung thân không giảm án
Tại báo cáo nêu ý kiến về tiếp thu, chỉnh lý dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết thường trực ủy ban bày tỏ nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc không quy định hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính trong dự thảo luật.
Việc này để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng, trường hợp cần thiết sẽ đề xuất sửa đổi toàn diện Bộ luật Hình sự.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự nỗ lực, khẩn trương, nghiêm túc của Chính phủ, Bộ Công an, các bộ có liên quan trong việc chỉnh lý, hoàn thiện dự luật trên cơ sở tiếp thu tối đa ý kiến của đại biểu Quốc hội, giải trình cụ thể các vấn đề đại biểu nêu ra.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đánh giá cao Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã rất trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Bộ Công an và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, hoàn thiện dự luật.
Chuẩn bị nội dung để trình Quốc hội xem xét, biểu quyết vào cuối kỳ họp thứ 9…