Các thị trường thờ ơ với tuyên bố Mỹ “hoàn tất” thỏa thuận với Trung Quốc và giới chuyên gia tin rằng hai nước vẫn cần đàm phán nhiều hơn.
Sau hai ngày đàm phán tích cực vào đầu tuần này ở London, hôm 11/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố thỏa thuận thương mại với Trung Quốc đã “hoàn tất” để ông và Chủ tịch Tập Cận Bình phê duyệt.
Các nội dung được Nhà Trắng tiết lộ bao gồm việc Mỹ sẽ áp thuế 55% với hàng hóa Trung Quốc. Bao gồm 10% thuế cơ bản, 20% thuế với buôn bán fentanyl và 25%. Trong khi, Trung Quốc sẽ áp thuế 10% với hàng nhập từ Mỹ. Các nội dung này không mới, vì đã thống nhất tại Geneva tháng trước.
Ông Trump cũng tuyên bố “tất cả nam châm và đất hiếm cần thiết sẽ được Trung Quốc cung cấp”; sẽ “làm việc sát sao với Chủ tịch Tập để mở cửa thị trường Trung Quốc cho Mỹ”. Đổi lại, Washington sẽ tiếp tục đón nhận sinh viên Trung Quốc theo học tại các trường cao đẳng và đại học tại Mỹ.
Trong khi đó, Bắc Kinh gọi hai cuộc làm việc tại London là cuộc họp đầu tiên thuộc cơ chế tham vấn kinh tế và thương mại Trung Quốc – Mỹ. Không đề cập kết quả cụ thể, Đại diện Thương mại Quốc tế Trung Quốc Lý Thành Cương nhận xét các cuộc trao đổi “rất chuyên nghiệp, lý trí, sâu sắc và thẳng thắn”.
Theo China Daily, Trung Quốc và Mỹ đã thỏa thuận về nguyên tắc thực hiện những đồng thuận quan trọng mà hai nguyên thủ quốc gia đạt được trong cuộc điện đàm ngày 5/6 và khuôn khổ các biện pháp nhằm củng cố kết quả đàm phán vào tháng trước tại Geneva, Thụy Sĩ.
Đoàn đàm phán Mỹ và Trung Quốc trong cuộc gặp tại Geneva đầu tháng 5. Ảnh:Reuters
Giới chuyên gia lạc quan về bước tiến triển mới trong quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trên Global Times, ông Hà Vĩ Văn, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa đánh giá cuộc gặp đặt nền tảng thúc đẩy sự phát triển ổn định và có thể dự đoán được trong quan hệ kinh tế – thương mại song phương.
Ông Bảo Kiến Vân, Trưởng khoa Chính trị Quốc tế, Trường Nghiên cứu Quốc tế, Đại học Nhân dân Trung Quốc nói những gì đạt được tại London sâu hơn đồng thuận tại Geneva vào tháng 5, đóng vai trò như điểm tựa để thúc đẩy phát triển kinh tế toàn cầu giữa bối cảnh bất ổn do các biện pháp thuế quan của Mỹ.
Các nhà phân tích đầu tư, tài chính, chứng khoán phương Tây tỏ thái độ lạc quan nhưng thận trọng. Theo Wasif Latif, Chủ tịch và Giám đốc đầu tư Sarmaya Partners, mọi người đã thấy được những con bài mỗi bên dùng trên bàn đàm phán. Trung Quốc có đất hiếm còn Mỹ sở hữu các ảnh hưởng thương mại khác nhau, bao gồm cả tác động đến du học sinh. “Đó là tin tốt cho thị trường”, ông nói.
Adam Button, Chuyên gia phân tích tiền tệ chính tại ForexLive (Canada) xác nhận Trung Quốc và Mỹ đạt được một số thỏa thuận là tin tốt. “Ông Trump chắc chắn đã cố gắng xoay chuyển nó theo hướng tích cực. Nhưng không rõ hai nước đang đi theo con đường nào và cố gắng đạt được điều gì”, ông nêu.
Thực tế, các thị trường không có phản ứng đáng kể sau khi ông Trump tuyên bố “hoàn tất” thỏa thuận. Tại Mỹ, chứng khoán và USD im ắng, với S&P 500 kết phiên giao dịch ngày 11/6 giảm 0,27. Ở Trung Quốc, SSE Composite tại Thượng Hải đi ngang, chỉ tăng 0,01% trong khi Hang Seng giảm 1,36%.
Sam Stovall, Giám đốc chiến lược đầu tư CFRA Research (Mỹ) xác nhận phản ứng của thị trường nhìn chung khá thờ ơ, phản ánh các nhà đầu tư ghi nhận hai bên đã đồng ý tiếp tục đàm phán và thiết lập một khuôn khổ cho các cuộc đối thoại trong tương lai, nhưng chưa có điều gì thực sự đáng kể được giải quyết.
“Tất cả chúng ta đều biết rằng, nếu không có một giải pháp toàn diện, kết cục sẽ không khả quan. Điều đó đồng nghĩa với việc chúng ta vẫn sẽ phải tìm nơi khác để mua những con búp bê Giáng sinh với mức giá cao hơn rất nhiều”, ông bình luận.
Các chuyên gia dự báo sẽ cần nhiều cuộc đàm phán tiếp theo để Mỹ và Trung Quốc tiến tới một thỏa thuận toàn diện. Ông Oliver Pursche, Phó chủ tịch cấp cao Wealthspire thị trường chưa phản ứng vì chưa thấy bất kỳ chi tiết nào đáng kể, dù Tổng thống Trump nói “hoàn tất”. “Một tin tức lớn khác là Mỹ và Trung Quốc dường như có một khuôn khổ cho các cuộc thảo luận tiếp theo”, ông chỉ ra.
Tan Xiaoyun, Đối tác sáng lập Zonso Capital dự báo Mỹ sẽ nhượng bộ nhiều hơn Trung Quốc để đạt được thỏa thuận trong các cuộc đàm phán tiếp theo. Theo ông, hiện Mỹ phải đối mặt với các thách thức cấp bách còn Trung Quốc có nhiều không gian hơn để thương lượng. “Trung Quốc phòng thủ nhưng đã chuyển sang tấn công, tận dụng đất hiếm và tiếp cận thị trường. Điều này đánh dấu sự tái cân bằng về sức mạnh và ảnh hưởng”, ông phân tích.
Hôm 11/6, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết sẽ không thay đổi thêm nữa mức thuế nhập khẩu áp lên hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, John Praveen, CEO Paleo Leon dự báo có điều chỉnh thêm nữa vì mức thuế hiện tại gây áp lực lạm phát với Mỹ. “Khi ông Trump và ông Tập gặp nhau, rất có thể họ sẽ tiếp tục hạ nhiệt căng thẳng. Họ cần giữ lại một chút dư địa cho cuộc gặp đó”, ông nói.
Mặt khác, Mỹ được cho là sẽ không hoàn toàn gỡ bỏ các hạn chế với xuất khẩu chip sang Trung Quốc, nhưng có thể nới lỏng các hạn chế để ứng phó với áp lực từ cả Bắc Kinh và ngành bán dẫn trong nước, theo Lin Gengwei, Đồng sáng lập kiêm Tổng giám đốc Rain Tree Partners (Singapore).
Theo Carol Kong, Chiến lược gia tiền tệ Commonwealth Bank of Australia, sẽ rất khó khăn và mất nhiều thời gian để hai bên đạt được thỏa thuận thương mại toàn diện. Theo bà, căng thẳng có thể hạ nhiệt nhưng sẽ leo thang lại những tháng tới.
Charu Chanana, Trưởng chiến lược đầu tư Saxo (Singapore) lưu ý các vấn đề mới luôn có thể xuất hiện và không nên nhầm lẫn việc hạ nhiệt với đảo ngược hoàn toàn sự tách rời chiến lược giữa hai siêu cường. “Cạnh tranh cơ bản xung quanh công nghệ, chuỗi cung ứng và an ninh quốc gia vẫn còn nguyên”, bà nói.
Trên Global Times, ông Chu Mễ, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Hợp tác Thương mại và Kinh tế Quốc tế Trung Quốc, nói các mâu thuẫn thương mại mang tính cấu trúc giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn tồn tại. Vì vậy, Bắc Kinh cần duy trì sự kiên nhẫn chiến lược và chuẩn bị kỹ từ trước. Ông đồng thời cho rằng Mỹ không nên đơn phương thay đổi hay từ bỏ cam kết mà cần tôn trọng các quy tắc.
Phiên An (theo Reuters, China Daily, Global Times)