The New Norm dùng 5.000 cốc nhựa một lần để tạo thành áo, mũ len mà không cần dùng nước hay hóa chất nhuộm trong quy trình tái chế.
Party cup – cốc tiệc dùng một lần – phổ biến tại các trường đại học Mỹ, với nhiều màu sắc như đỏ, xanh, hồng pastel. Từng được coi như một giải pháp bảo vệ sức khỏe giữa các đợt dịch truyền nhiễm đầu thế kỷ XX, cốc một lần nay trở thành thủ phạm gây ô nhiễm môi trường, với hơn 7 tỷ chiếc thải ra mỗi năm tại Mỹ.
Lauren Choi, cựu sinh viên Đại học Johns Hopkins, đang theo học Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), nhận thấy cơ hội khởi nghiệp từ loại rác “không ai muốn tái chế này” và lập ra The New Norm, một startup về dệt may bền vững.
Lauren Choi, nhà sáng lập The New Norm, giữa những nguyên liệu tái chế. Ảnh: The New Norm
Thực tế, Choi đã bắt tay chế tạo máy kéo sợi từ nhựa vào năm 2019, khi là sinh viên năm cuối ngành Khoa học vật liệu tại Johns Hopkins. Sau khi chế tạo thành công thiết bị cho garage của gia đình, cô hợp tác với các hội sinh viên trong trường để thu gom hàng nghìn chiếc cốc màu đỏ làm nguyên liệu thô, thử nghiệm tạo sợi.
Dệt may là ngành gây ô nhiễm môi trường thứ hai toàn cầu, sau nhựa. Việc sáng tạo một vật liệu thời trang bền vững từ nhựa giải quyết được cả hai vấn nạn này. Với nguyên liệu thô là cốc tiệc, Choi bỏ qua khâu nhuộm. Thành phẩm cuối giữ được màu tự nhiên từ nguyên liệu thô.
Từ những thử nghiệm thành công ban đầu, sau khi tốt nghiệp giữa đại dịch Covid, cô gọi vốn đầu tư để tập trung hơn vào sản phẩm. Tuy nhiên, khi thực sự sản xuất, nhiều thách thức bắt đầu nảy sinh.
Thách thức đầu tiên là nguồn nguyên liệu thô. Choi làm việc với các nhà cung ứng dùng nguồn nhựa từ cơ sở tái chế khắp cả nước. Nhưng nhiều lô hàng bị nhiễm bẩn, hoặc lẫn quá nhiều chất liệu, không thể sử dụng. “Vật liệu tái chế vẫn là thị trường kiểu ‘miền Tây hoang dã’. Chúng tôi phải thử rất nhiều lô hàng mới tìm được đối tác cung ứng phù hợp”, cô nói.
Thách thức tiếp theo là chất liệu sợi. Dù làm từ nhựa, Choi muốn vật liệu cuối cùng phải có chất lượng tương đương vải. Trong khi loại sợi thành phẩm ban đầu sau tái chế vẫn bị “cảm giác nhựa”, chưa được mềm mại như vải dệt truyền thống. Choi đã tìm đến Trung tâm Công nghệ Dệt may của Cao đẳng Gaston (Bắc Carolina) nhờ hỗ trợ kỹ thuật.
“Vật liệu dệt kim cần phải thoáng khí, ấm áp. Nó không thể mang lại cảm giác như khoác lên người chiếc cốc nhựa”, Jasmine Cox, Giám đốc điều hành Trung tâm Gaston, nói. Họ đã giúp Choi phát triển một công thức tùy chỉnh để làm mềm vải.
Lauren Choi (thứ hai, từ phải sang) và các bạn trong chiếc áo len tái chế từ cốc tiệc tại Boston, Massachusetts, ngày 13/9. Ảnh: The Guardian
Choi ví quy trình tạo sợi từ cốc nhựa với nướng bánh. Theo đó, họ cần tạo một công thức “trộn” để kết hợp được nhiều thành phần tái chế khác nhau, nhằm tạo ra sản phẩm cuối cùng hoàn hảo.
Trong quá trình phát triển, The New Norm nhận được tài trợ từ chính trường Choi theo học – Johns Hopkins, Reynolds Consumer Products – công ty mẹ của thương hiệu cốc tiệc Hefty, cùng nhiều đơn vị khác. Năm 2023, họ ra mắt bộ sưu tập áo và mũ len đầu tiên làm từ 5.000 cốc nhựa, bán trực tiếp đến người tiêu dùng. Với giá từ 45-85 USD mỗi chiếc, các sản phẩm được bán hết trong hai tháng.
Một số người hoài nghi về việc “mặc nhựa lên người”. Thực tế, theo báo cáo năm 2024 của Textile Exchange, 60% vật liệu dùng trong thời trang có nguồn gốc từ nhựa, với tên gọi gần gũi hơn là sợi tổng hợp, polyester. Thị trường dệt may bền vững có quy mô toàn cầu ở mức 29,5 tỷ USD vào 2024, dự kiến đạt 71 tỷ USD trong 7 năm tới.
Công nghệ là yếu tố được Choi chú trọng. Bên cạnh liên tục cải tiến máy kéo sợi, Choi hợp tác với đối tác sản xuất áo, mũ bằng máy in 3D, không cần đường may. Việc này giúp họ tránh lãng phí sợi thừa như phương pháp truyền thống.
Công ty hiện sử dụng nhiều loại nhựa khác nhau, nhưng cốc tiệc nhiều màu vẫn chiếm phần lớn. Cox nhìn nhận đây là một lựa chọn độc đáo. Một mặt, loại rác này cùng với hộp đựng, bao bì thực phẩm thường bị thải bỏ lượng lớn hàng ngày, trong khi chưa có nhiều giải pháp tái chế. Mặt khác, việc sử dụng cốc tiệc giúp thành phẩm có màu tự nhiên của nguyên liệu thô, không cần quy trình nhuộm, vốn tốn nhiều nước và hóa chất.
Hiện startup vẫn vận hành tinh gọn. Choi đã chuyển đến Boston để theo học MBA tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Cô cho biết công ty luôn có 3-25 nhân sự, tùy khối lượng công việc. Cô từ chối chia sẻ số liệu bán hàng, nhưng cho biết trong hai năm qua, công suất đã tăng từ hàng chục lên hàng nghìn pound.
Họ có kế hoạch hợp tác với các thương hiệu lớn nhằm phát triển vật liệu bền vững ở quy mô lớn. Hiện The New Norm trong giai đoạn thử nghiệm độ bền của sợi sau giặt.
Về phần mình, Choi hy vọng The New Norm có thể góp phần giảm bớt cuộc khủng hoảng nhựa toàn cầu, trong bối cảnh thế giới hiện sản xuất lượng nhựa gấp 200 lần so với năm 1950. Theo ước tính, khoảng 8 tỷ tấn rác nhựa rò rỉ trên toàn cầu. Trong đó, chỉ riêng ba hóa chất nhựa đã thiệt hại chi phí y tế cùng tổn hại năng suất do bệnh tật tới 1.500 tỷ USD.
Bảo Bảo (theo The Guardian, The New Norm)