Thay vì quy định cứng trong luật, Quốc hội giao chính quyền các tỉnh, thành xây dựng tiêu chí phù hợp thực tiễn địa phương để xét duyệt người được mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Ngày 29/5, Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhiều thay đổi quan trọng về điều kiện được mua, thuê loại hình nhà ở này. Các tiêu chí sẽ căn cứ vào phạm vi hành chính tại thời điểm trước khi sắp xếp lại đơn vị hành chính.
Theo đó, người chưa có nhà ở, người có nhà ở nhưng ở xa nơi làm việc, hoặc chưa từng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, sẽ do UBND cấp tỉnh xác định tiêu chí chi tiết để xét duyệt. Việc này nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tế khi nhiều người lao động đang làm việc tại đô thị hoặc khu công nghiệp nhưng có nhà ở tại nông thôn, không đủ điều kiện do đã sở hữu nhà trong cùng tỉnh.
Ngoài ra, quá trình sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh cũng làm phát sinh tình trạng thay đổi điều kiện xét duyệt. Trước khi sáp nhập, người dân có thể đủ điều kiện do không có nhà ở tại nơi có dự án. Nhưng sau khi địa giới hành chính thay đổi, họ lại không còn phù hợp với phạm vi xét duyệt mới.
Nghị quyết cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập được thuê nhà ở xã hội để bố trí chỗ ở cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, người lao động. Các doanh nghiệp sản xuất trong khu công nghiệp được quyền thuê nhà lưu trú trong khu công nghiệp để bố trí cho công nhân, lao động.
Chi phí thuê nhà ở xã hội cho người lao động sẽ được hạch toán vào chi phí sản xuất, kinh doanh hoặc khoản chi sự nghiệp thường xuyên. Chính phủ nhấn mạnh chính sách này nhằm hỗ trợ ổn định chỗ ở cho người dân, nhất là những người chịu ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Khu nhà ở xã hội Định Hòa, phường Định Hòa (TP Thủ Dầu Một, Bình Dương), tháng 7/2023. Ảnh: Quỳnh Trần
Cắt giảm 70% thời gian thực hiện dự án nhà ở xã hội
Trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết Nghị quyết đặt mục tiêu tạo cơ chế ưu đãi mạnh để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội.
Theo đó, các dự án loại này sẽ không phải thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư hay xin chấp thuận chủ trương đầu tư. Dự án được chỉ định chủ đầu tư, giúp rút ngắn khoảng 200 ngày, tương đương 70% thời gian so với hiện nay.
Ngoài ra, dự án cũng được miễn bước lập, thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, tiết kiệm thêm khoảng 65 ngày. Các gói thầu xây dựng được phép áp dụng chỉ định thầu rút gọn, không cần đấu thầu rộng rãi.
Các dự án sử dụng thiết kế mẫu hoặc thiết kế điển hình được miễn giấy phép xây dựng. Chủ đầu tư cũng được tự xây dựng và phê duyệt giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội, không cần thẩm định tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Sau khi hoàn thiện và bàn giao, chủ đầu tư sẽ thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ cho cơ quan chuyên môn kiểm tra.
Để đảm bảo các chính sách mới được thực thi hiệu quả, Nghị quyết quy định Chính phủ bổ sung các giải pháp kiểm soát, kiểm tra, đánh giá chất lượng nhà ở xã hội, đồng thời phòng ngừa nguy cơ sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí hay trục lợi chính sách.
Sơn Hà