Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí – Ảnh: GIA HÂN
Sáng 25-6, với 446/448 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án.
Quy định thẩm quyền xét xử của tòa án khu vực
Đáng chú ý luật mới đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, trong đó quy định thẩm quyền của các tòa án trong hệ thống tòa án mới.
Theo đó, Tòa án nhân dân tối cao sẽ giám đốc việc xét xử của các tòa án. Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (tòa án cấp tỉnh) giám đốc việc xét xử của tòa án nhân dân khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ để bảo đảm việc áp dụng pháp luật nghiêm chỉnh và thống nhất.
Tòa án nhân dân khu vực (tòa án khu vực) có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này; giải quyết những yêu cầu quy định tại các điều 27, 29, 31 và 33 trong luật, trừ yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của một số tòa án nhân dân cấp tỉnh theo quy định tại khoản 2 điều 37 của Bộ luật.
Luật cũng bổ sung quy định thẩm quyền của các tòa chuyên trách thuộc tòa án nhân dân khu vực.
Tòa dân sự thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về dân sự, lao động, trừ những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực.
Tòa kinh tế thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về kinh doanh, thương mại, trừ những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực.
Tòa sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ.
Tòa gia đình và người chưa thành niên thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về hôn nhân và gia đình.
Đối với tòa án khu vực chưa có tòa chuyên trách thì chánh án tòa án có trách nhiệm tổ chức công tác xét xử và phân công thẩm phán giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền của tòa án nhân dân khu vực.
Thẩm quyền tòa án cấp tỉnh?
Về thẩm quyền tòa án nhân dân cấp tỉnh, luật mới quy định cấp tòa này có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án nhân dân khu vực nhưng bị kháng nghị.
Tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc theo quy định của Luật Trọng tài thương mại.
Cùng với đó, luật bổ sung thẩm quyền của các tòa chuyên trách thuộc cấp tòa này. Cụ thể:
Tòa dân sự thuộc tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định dân sự chưa có hiệu lực pháp luật của tòa án khu vực bị kháng cáo, kháng nghị, trừ những vụ việc dân sự về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ.
Tòa gia đình và người chưa thành niên thuộc tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định hôn nhân và gia đình chưa có hiệu lực pháp luật của tòa án khu vực bị kháng cáo, kháng nghị.
Tòa kinh tế thuộc tòa cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định kinh doanh, thương mại; bản án, quyết định dân sự về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ chưa có hiệu lực pháp luật của tòa khu vực bị kháng cáo, kháng nghị.
Tòa kinh tế thuộc một số tòa cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc.
Tòa lao động thuộc tòa cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định lao động chưa có hiệu lực pháp luật của tòa khu vực bị kháng cáo, kháng nghị.
Luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định chuyển vụ việc dân sự cho tòa án khác; giải quyết tranh chấp về thẩm quyền.
Theo đó, vụ việc dân sự đã được thụ lý mà không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án đã thụ lý thì tòa án đó ra quyết định chuyển hồ sơ vụ việc dân sự cho tòa án có thẩm quyền và xóa tên vụ án đó trong sổ thụ lý.
Quyết định này phải được gửi ngay cho viện kiểm sát cùng cấp, đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu nại, viện kiểm sát có quyền kiến nghị quyết định này trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định.
Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại, kiến nghị, chánh án tòa án đã ra quyết định chuyển vụ việc dân sự phải giải quyết khiếu nại, kiến nghị. Quyết định của chánh án tòa án là quyết định cuối cùng.
Tranh chấp về thẩm quyền giữa các tòa án khu vực trong cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do chánh án tòa án cấp tỉnh giải quyết.
Tranh chấp về thẩm quyền giữa các tòa án khu vực thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác nhau do chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải quyết.
Tranh chấp về thẩm quyền giữa các tòa án cấp tỉnh do chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải quyết.