Phó thủ tướng: Định giá đất cần kiên định nguyên tắc ‘một giá’ do Nhà nước quyết định

Ngày 13-8, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến toàn quốc cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Áp dụng nguyên tắc một giá thống nhất mọi giao dịch

Nêu một số nội dung lớn đặt ra trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó thủ tướng cho rằng trước hết cần xem xét, bảo đảm mối quan hệ, liên kết chặt chẽ về quy hoạch để tránh lãng phí nguồn lực.

Nghiên cứu kỹ các quy định nhằm “mở cửa có chọn lọc”, cho phép nhà khoa học, doanh nhân, người nước ngoài yêu nước tiếp cận bất động sản ngoài khu vực hạn chế, nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu quốc phòng, an ninh.

Việc định giá đất cần kiên định nguyên tắc “một giá” do Nhà nước quyết định, và áp dụng thống nhất trong mọi giao dịch. Việc điều chỉnh giá đất đối với các đối tượng chính sách nên giao cho địa phương để vừa bảo đảm công bằng, vừa đạt hiệu quả kinh tế – xã hội.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau 1 năm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều tồn tại, vướng mắc đã bộc lộ, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hiện nay chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Luật cũng chưa có quy định rõ ràng về thu hồi đất để thực hiện các dự án cấp bách, tình trạng “dự án treo” do một phần diện tích đất không thể thỏa thuận chuyển nhượng, dẫn đến lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư.

Về giá đất, Nhà nước cần kiểm soát và quyết định giá đất tại thị trường sơ cấp. Tuy nhiên việc định giá đất lại phụ thuộc vào giá đất thị trường thứ cấp và kết quả tư vấn từ đơn vị chuyên môn, dẫn đến giá đất không phản ánh đúng bản chất thực tế.

Phương pháp định giá thặng dư cũng gặp nhiều vướng mắc do phụ thuộc vào thông tin thị trường biến động không ổn định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ tiếp cận đất đai mà còn làm tăng chi phí đầu tư, giảm khả năng cạnh tranh của địa phương.

Trước khó khăn trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trong đó các điểm mới như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; căn cứ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Xác định diện tích đất ở khi công nhận quyền sử dụng đất.

Căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, áp dụng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất; phân cấp quản lý diện tích đất của công ty nông, lâm nghiệp bàn giao về địa phương; tách thửa đất, hợp thửa đất.

Hoàn thành, vận hành, cập nhật dữ liệu, bảo trì, nâng cấp hệ thống thông tin quốc gia về đất đai; thống nhất kỹ thuật soạn thảo, đồng bộ với pháp luật chuyên ngành, giải quyết khoảng trống pháp lý…

Đơn giản hóa việc xác định nghĩa vụ tài chính dựa trên bảng giá đất

Nhiều ý kiến tại cuộc họp đồng tình đơn giản hóa xác định nghĩa vụ tài chính dựa trên bảng giá đất và hệ số sử dụng đất; quy định rõ hơn để thuận lợi khi áp dụng cho từng loại dự án.

Trong đấu giá quyền sử dụng đất, có đề xuất bỏ yêu cầu quy hoạch chi tiết 1/500 trước khi đấu giá, để nhà đầu tư trúng thầu tự lập; rà soát tiêu chí năng lực, kinh nghiệm của nhà đầu tư để tránh kéo dài thủ tục.

Kết luận, Phó thủ tướng yêu cầu Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định tiêu chí rõ ràng cho từng hình thức đấu giá, đấu thầu, với quan điểm tăng trưởng kinh tế dựa vào hiệu quả đầu tư trên đất.

Với chính sách tài chính đất đai, Phó thủ tướng khẳng định cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh giá theo dữ liệu thị trường trong khi hệ số giá đất không thay đổi nếu chưa có quyết định chính sách mới.

Bộ Tài chính cần kiên định nguyên tắc, thuế bất động sản nên đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ, nhà xây xong để trống, không đánh vào dự án sử dụng nhiều đất để phát triển.

Liên quan đến các dự án đất đai, bất động sản bị vướng mắc tồn đọng, Phó thủ tướng yêu cầu dự án luật phải có công cụ pháp lý để giải quyết dứt điểm, tránh lãng phí. Bên cạnh đó, khi mở rộng quyền định đoạt của Nhà nước về đất đai cần song song bảo đảm quyền của người dân.