Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đồng tình với quan điểm cần duy trì bảng giá đất 5 năm một lần, kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường.
Tại cuộc họp về sửa Luật Đất đai ngày 10/9, lãnh đạo các bộ, ngành, hiệp hội thống nhất giữ chu kỳ 5 năm với bảng giá đất, đồng thời bổ sung cơ chế điều chỉnh hàng năm bằng hệ số, hoặc xây dựng lại bảng giá mới nếu biến động lớn. Việc này nhằm phản ánh sát thực tế và giảm chồng chéo, tiết kiệm nguồn lực.
Theo Phó thủ tướng Trần Hồng Hà, ông đồng tình với quan điểm này. Ông nói thêm rằng hệ số này phải có phương pháp xác định rõ ràng, căn cứ pháp lý cụ thể và quy định ngưỡng biến động để điều chỉnh.
“Về lâu dài, Việt Nam cần tiến tới một giá đất thống nhất trên cơ sở dữ liệu đất đai, nhưng trước mắt vẫn phải áp dụng bảng giá và hệ số”, ông nói.
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại cuộc họp, ngày 10/9. Ảnh: VGP
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Tại hội nghị, đại diện các cơ quan cũng góp ý về một số nội dung như thu hồi, thuê, giao đất.
Về thu hồi đất, GS. Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đề nghị thu hẹp phạm vi Nhà nước thu hồi đất, chỉ áp dụng cho mục đích công cộng, quốc phòng, an ninh. Với các dự án thương mại – dịch vụ, ông cho rằng nên để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận, chỉ trong trường hợp đặc biệt khi đa số hộ dân (75-80%) đồng thuận mới thu hồi bắt buộc.
Khi kết luận về vấn đề này, Phó thủ tướng cho rằng các dự án quốc phòng, an ninh, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế thuộc thẩm quyền Thủ tướng và Nhà nước thu hồi. Riêng những dự án hạ tầng xã hội như nhà ở xã hội, giáo dục, y tế cần có quy định cụ thể. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nghiên cứu quy định giao Thủ tướng phê duyệt quyết định thu hồi đất với những trường hợp đặc biệt.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu phân định giữa thu hồi đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất theo pháp luật dân sự và cơ chế Nhà nước thu hồi đất theo chính sách riêng. Các dự án thuộc diện Nhà nước thu hồi nhưng nhà đầu tư đã thỏa thuận được với phần lớn hộ dân (70-80%), có thể cân nhắc cho phép tiếp tục theo cơ chế thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người dân, thay vì bắt buộc Nhà nước phải đứng ra thu hồi.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng cần phân định rõ giữa đấu giá và đấu thầu khi giao đất, cho thuê đất. Cụ thể, đấu giá chỉ áp dụng với khu đất có hạ tầng, quy hoạch ổn định. Còn đấu thầu nhằm chọn nhà đầu tư có năng lực và phương án phát triển tốt nhất, không chỉ dựa trên giá.
Với chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, các đại biểu đề nghị Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ phù hợp, đặc biệt với các hộ gia đình sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận, để tránh thiệt thòi khi áp dụng bảng giá mới.
Thứ trưởng Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết cơ quan này đang xây dựng dự thảo văn bản tháo gỡ vướng mắc về nghĩa vụ tài chính khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Theo đó, quy định sẽ cụ thể cho từng trường hợp trong và ngoài hạn mức, số lần được hưởng ưu đãi.
Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định rõ ràng về miễn, giảm tiền sử dụng và tiền thuê đất cho doanh nghiệp, hoặc giao Chính phủ quyết định hàng năm, báo cáo Quốc hội. Việc này nhằm bảo đảm tính minh bạch, ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã, ông đồng ý với đề xuất không lập quy hoạch sử dụng đất cấp xã, còn kế hoạch sử dụng đất cấp xã cần gắn với quy hoạch đô thị, nông thôn, bảo đảm hiệu quả không gian.
Liên quan đến quyền sử dụng đất, Phó thủ tướng khẳng định doanh nghiệp được chọn phương thức trả tiền thuê đất một lần hoặc hàng năm. Trường hợp trả một lần, người thuê đất được thế chấp tài sản gắn liền với đất. Còn những quy định thí điểm về thế chấp tài sản gắn liền với đất trả tiền thuê đất hàng năm “chỉ đưa vào luật sau khi đã tổng kết đầy đủ”.
Với các dự án BT (Xây dựng – Chuyển giao), Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần phối hợp với Bộ Xây dựng rà soát, thiết kế quy định bảo đảm thống nhất về thời điểm định giá đất khi giao đất, ký hợp đồng.
Ngoài ra, Phó thủ tướng lưu ý cần có quy định với trường hợp bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh hoặc do Nhà nước điều chỉnh quy hoạch khiến người sử dụng đất chậm nộp tiền sử dụng đất. Việc này để không phát sinh khoản thu bất hợp lý với doanh nghiệp, người dân. Đồng thời, cơ quan quản lý phải có chính sách công bằng với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định, hợp pháp nhưng chậm làm thủ tục cấp giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất.
Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu cơ quan soạn thảo hoàn thiện dự thảo theo hướng chặt chẽ, minh bạch, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý và thực tiễn thi hành.
Phương Dung