Ông chủ Thuận An đổ lỗi do ‘cơ chế xin – cho’

Ngày 9-9, phiên tòa xét xử ông Phạm Thái Hà (cựu trợ lý của cựu chủ tịch Quốc hội) và 28 người trong vụ án liên quan Tập đoàn Thuận An tiếp tục phần thẩm vấn.

Đại diện Viện kiểm sát đưa ra nhiều câu hỏi thẩm vấn ông Nguyễn Duy Hưng (chủ tịch Tập đoàn Thuận An) về quá trình thâu tóm các gói thầu.

Các nhà thầu chỉ tham gia khi được tỉnh ủng hộ?

Ông Hưng bị cáo buộc dùng thủ đoạn nhờ người có thẩm quyền tác động lãnh đạo địa phương thâu tóm các gói thầu, triển khai thực hiện dự án rồi thỏa thuận tỉ lệ chi phần trăm, thông đồng, móc ngoặc tại năm dự án, gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 120 tỉ đồng.

Trong ngày xét xử thứ hai, ông Hưng mặc áo polo trắng, hai tay chắp trước bụng trình bày nhận thấy “một số tồn tại trong công tác đấu thầu”. “Hiện nay cơ bản các gói thầu có vốn ngân sách hầu như đều được chỉ định thầu.

Đơn cử như gói thầu cầu Đồng Việt ở Bắc Giang bị cáo biết thông tin về gói thầu, đã chủ động mời gọi một số nhà thầu thành lập liên danh tham gia đấu thầu nhưng các nhà thầu đều hỏi thế có được sự ủng hộ của tỉnh và chủ đầu tư hay không?”, ông Hưng phân trần.

Trước bục khai báo, ông Hưng giãi bày rằng nếu trả lời “chưa gặp tỉnh hoặc chủ đầu tư” thì tất cả các nhà thầu đều từ chối tham gia.

Theo chủ tịch Tập đoàn Thuận An, trong bối cảnh cơ chế xin – cho tồn tại từ rất lâu thì các nhà thầu đều suy nghĩ muốn tham gia đấu thầu đều phải được tạo điều kiện. “Để tạo ra sự sòng phẳng minh bạch cho công tác đấu thầu, bị cáo thấy rất khó”, ông Hưng nhỏ giọng.

Viện kiểm sát: “Doanh nghiệp phải ngay ngắn lên”

Tiếp tục trình bày, chủ tịch Tập đoàn Thuận An nói “rất mong tạo được sân chơi bình đẳng cho các nhà thầu thoải mái lựa chọn dự án và tham gia đấu thầu, không dẫn đến các hành vi phạm pháp”.

“Đơn cử tập đoàn của bị cáo có thương hiệu và năng lực trong các dự án giao thông trên địa bàn cả nước, tuy bị khởi tố nhưng vẫn nhận được sự tin tưởng của các chủ đầu tư tư nhân lớn”, ông Hưng nói và phân trần thêm rằng với các dự án có vốn nhà nước thường “phải có sự tiếp xúc” và dẫn đến vi phạm.

Trước nhận thức trên, đại diện Viện kiểm sát ngắt lời và đưa ra quan điểm rằng Nhà nước đã có những quy định pháp luật tương đối chặt chẽ đảm bảo đấu thầu minh bạch, công khai.

“Những hành vi bị nghiêm cấm cũng có cả rồi nhưng bị cáo vẫn vi phạm. Nói một cách dân dã, bị cáo đã giẫm đạp lên các quy định pháp luật, không thực hiện đúng mới dẫn đến vi phạm”, đại diện Viện kiểm sát gay gắt.

Kiểm sát viên đặt ví dụ “cơ chế xin – cho” tồn tại lâu, bỏ cũng cần thời gian nên doanh nghiệp cũng phải đi tiên phong. “Doanh nghiệp phải ngay ngắn lên, mình không ngay ngắn ảnh hưởng đến người khác”, đại diện cơ quan công tố nhấn mạnh.

Ông Hưng cho biết nhận trách nhiệm tất cả thiệt hại như cáo trạng truy tố, vì bị cáo buộc là người chủ mưu “nên nhận thức trách nhiệm rất lớn”.

Ông chủ Thuận An cho biết đã trao đổi cùng vợ xác định sẽ khắc phục triệt để hậu quả vụ án. Nếu không huy động đủ tiền để nộp lại thì vợ chồng ông thống nhất tự nguyện dùng tài sản đang bị kê biên để khắc phục hậu quả vụ án.

Theo cáo buộc, tại năm dự án bị điều tra, chủ tịch Tập đoàn Thuận An đều dùng chung thủ đoạn nhờ người quen, người có chức vụ tác động và chi tiền “cơ chế” cho lãnh đạo ban quản lý dự án hoặc lãnh đạo địa phương để thâu tóm các gói thầu.

Cụ thể ở Tuyên Quang, ông chủ Thuận An chi tiền lại quả 12,5 tỉ cho giám đốc ban quản lý dự án. Tại Ban quản lý dự án 4 (Cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải cũ), Thuận An chi quà gần 14 tỉ đồng, trong đó giám đốc ban nhận khoảng 9,2 tỉ đồng…

“Nhận 4 tỉ vì nghĩ là tiền hoa hồng”

Trước ông Hưng, hội đồng xét xử cũng dành nhiều thời gian thẩm vấn ông Lê Ô Pích (cựu phó chủ tịch tỉnh Bắc Giang cũ) cùng cấp dưới về số tiền nhận từ lãnh đạo Tập đoàn Thuận An.

Ông Lê Ô Pích khai tại một phiên họp Ban Thường vụ tỉnh Bắc Giang, cựu bí thư Tỉnh ủy Dương Văn Thái giới thiệu Tập đoàn Thuận An là đơn vị có năng lực thi công các công trình giao thông trọng điểm toàn quốc, rất có năng lực.

“Đợt tới Tập đoàn Thuận An có về thì sẽ xem xét và tạo điều kiện để thi công công trình trên địa bàn tỉnh”, ông Pích tường thuật lại chỉ đạo của cựu bí thư tỉnh tại cuộc họp.

Sau khi tiếp nhận chủ trương của bí thư Tỉnh ủy Dương Văn Thái về việc giúp đỡ, tạo điều kiện cho Tập đoàn Thuận An, ông Pích đã chỉ đạo Nguyễn Văn Thạo (giám đốc Ban quản lý dự án tỉnh) “khẩn trương” hoàn thiện thủ tục, tạo điều kiện để doanh nghiệp đấu thầu, trúng thầu.

Ông Pích phân trần sở dĩ có chỉ đạo như trên vì Thuận An được đích thân bí thư tỉnh giới thiệu và cho rằng nếu doanh nghiệp có năng lực, đáp ứng được các tiêu chí trúng thầu thì “sẽ tốt cho tỉnh”.

Cựu phó chủ tịch tỉnh khai xuyên suốt quá trình đấu thầu và làm dự án chỉ gặp chủ tịch Thuận An đúng một lần và chỉ giao tiếp thông thường, không bàn bạc gì về gói thầu. Lời khai trên trùng khớp với lời khai của ông Nguyễn Duy Hưng về việc chỉ một lần gặp ông Pích.

Theo đó, lần gặp gỡ duy nhất của hai người là tại bữa ăn tối do Hưng tổ chức tại nhà cựu chủ tịch Quốc hội với tập thể Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang. Ông Pích cũng thừa nhận sau khi làm xong dự án, giáp Tết 2022 Hưng đến gặp ông Pích và đưa quà biếu 1 tỉ đồng. Ngoài ra trong quá trình thực hiện gói thầu, ông Pích khai có bốn lần Thạo gặp và đưa tổng 3 tỉ đồng.

“Bị cáo có hiểu đấy là tiền gì hay không?”, chủ tọa Vũ Quang Huy hỏi vặn. “Bị cáo nghĩ đây là tiền hoa hồng trong thực hiện dự án, doanh nghiệp cảm ơn”, ông Pích cúi đầu nói.