Nông dân phản ánh phí sàn thương mại điện tử cao, lợi nhuận thấp, chi phí vận chuyển đội giá khiến việc tiêu thụ nông sản trên các nền tảng online gặp khó.
Tại Diễn đàn Nông dân quốc gia ngày 1/10, bà Chảo Thị Yến, thành viên Hợp tác xã Goong (Lào Cai), phản ánh nông dân gặp thách thức khi bán hàng trên các sàn thương mại điện tử là phí cao, trong khi biên lợi nhuận từ nông sản rất thấp.
“Bán rẻ thì thua lỗ, còn tăng giá lại mất lợi thế cạnh tranh”, bà nói, thêm rằng các sàn cũng áp dụng nhiều điều kiện khắt khe, khiến nông dân khó tiếp cận. Bà cũng cho biết chi phí vận chuyển hiện còn cao, thậm chí nhiều đơn hàng phải chịu mức phí gấp đôi giá trị hàng hóa.
Do đó, bà đề nghị cơ quan quản lý cho biết kế hoạch phối hợp với các sàn để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nhà sản xuất, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ nông sản. “Nhà nước cần có chính sách để các sàn điều chỉnh mức phí hợp lý, gỡ vướng trong vận chuyển, hỗ trợ người bán”, bà Yến nêu.
Chị Chảo Thị Yến, Hợp tác xã Goong (Lào Cai), phát biểu tại hội nghị, ngày 1/10. Ảnh: Báo Dân Việt
Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho biết phí sàn và vận chuyển phụ thuộc vào cơ chế thị trường, Nhà nước không thể can thiệp trực tiếp. Tuy nhiên, Cục đã làm việc với nhiều sàn thương mại điện tử lớn.
Theo đó, các sàn cam kết triển khai nhiều chương trình hỗ trợ giới thiệu sản phẩm mới, OCOP (mỗi xã một sản phẩm), hướng dẫn để hàng đủ điều kiện lên sàn, đào tạo miễn phí giúp doanh nghiệp bán hàng hiệu quả.
Để giảm chi phí sàn và logistics, bà Oanh cho biết cơ quan này khuyến khích nông dân, doanh nghiệp nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô sản xuất và áp dụng hình thức gom hàng, vận chuyển kết hợp. Chẳng hạn, ở vùng Tây Bắc, các đơn vị bán gạo sẽ gom lại cùng 1 chuyến hàng để giảm chi phí vận chuyển.
Theo Bộ Công Thương, số lượng website và ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (như sàn giao dịch, nền tảng trung gian) tăng 27 lần trong 10 năm qua, đạt 1.048 nền tảng vào cuối 2024.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết Luật Thương mại điện tử dự kiến được Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 10, với nhiều định hướng chính sách bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp sản xuất.
Bộ cũng sẽ hướng dẫn các địa phương đưa ra chính sách hỗ trợ như miễn phí lên sàn, giảm chi phí logistics với 100 sản phẩm nông – thủy sản trọng điểm.
Chị Vương Thị Thương, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn), phát biểu tại hội nghị, ngày 1/10. Ảnh: Báo Dân Việt
Ngoài thị trường nội địa, nhiều nông dân muốn tận dụng lợi thế thương mại điện tử để xuất khẩu nông sản ra thế giới. Theo bà Vương Thị Thương, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn), các nền tảng mạng xã hội (Zalo, Facebook, YouTube, TikTok) là kênh quảng bá, bán hàng hiệu quả của hợp tác xã. Đại diện này đặt câu hỏi cho Bộ Công Thương về giải pháp để đưa sản phẩm OCOP từ đặc sản địa phương vươn tầm quốc tế trên các sàn thương mại điện tử.
Phản hồi, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho hay cơ quan này đưa ra nhiều giải pháp để tăng xuất khẩu các sản phẩm OCOP. Chẳng hạn, nhà điều hành hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã cải thiện chất lượng, bao bì, truy xuất nguồn gốc, kết nối đưa sản phẩm OCOP lên sàn online trong nước, quốc tế (Amazon, Alibaba). Việc quảng bá sản phẩm này được lồng ghép trong chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, thương hiệu quốc gia…
Tuy vậy, bà Lê Hoàng Oanh cho rằng chất lượng là yếu tố quyết định việc đưa hàng hóa ra thế giới. “Muốn xuất khẩu, doanh nghiệp phải nghiên cứu nhu cầu thị trường nước ngoài, từ sản lượng, chất lượng đến bao bì”, bà nói, thêm rằng Bộ Công Thương sẽ có chương trình đào tạo miễn phí cho bà con về kỹ năng quay và bán sản phẩm.
Cũng tại diễn đàn, ông Võ Quan Huy (Út Huy), Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, đặt câu hỏi với Bộ trưởng Công Thương lý do bưởi chưa được xuất sang Trung Quốc. Theo ông, Việt Nam mất nhiều năm tìm cách xuất khẩu trái bưởi sang thị trường Trung Quốc nhưng đến nay vẫn chưa thành công.
Ông kiến nghị Bộ Công Thương có chính sách phát triển chế biến nông, lâm sản ở những vùng nguyên liệu lớn. Giải pháp này giúp giảm áp lực vào thời điểm thu hoạch rộ, thúc đẩy xuất khẩu sang nhiều thị trường, như Halal, thay vì phụ thuộc vào Trung Quốc.
Phản hồi, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho biết năm ngoái các cơ quan chuyên môn Việt Nam đặt vấn đề với Trung Quốc về gỡ vướng cho trái bưởi và bơ. Nghị định thư về xuất khẩu chính ngạch hai loại quả này đang trong quá trình xây dựng. Ông Nam hy vọng Việt Nam sẽ mở được cửa xuất chính ngạch hai loại quả này sang Trung Quốc vào đầu năm tới.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu các bộ phận liên quan xúc tiến, “ngay trong tháng này gửi công thư cho Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc để thúc đẩy, rút ngắn thời gian thông qua Nghị định thư”.
Diện tích trồng bưởi tại Việt Nam tăng gấp đôi trong 10 năm qua, đạt hơn 100.000 ha vào năm nay. Sản lượng của loại quả này gần 1 triệu tấn, tập trung tại Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng và vùng Trung du miền núi phía bắc.
Hiện, 14 loại nông sản Việt được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, đem lại doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm. Theo số liệu của Cục Hải quan, 7 tháng đầu năm, Trung Quốc chi 2,1 tỷ USD (54.600 tỷ đồng) mua rau quả Việt. Ngoài các loại quả được xuất chính ngạch, hầu hết mặt hàng còn lại vẫn xuất sang nước láng giềng qua kênh buôn bán biên giới (tiểu ngạch).
Phương Dung