Trung QuốcTừng là tử tù bị kết án oan năm 2001 và phải ngồi tù 7 năm 4 tháng, Trần Thế Giang nay thành triệu phú, treo thưởng 500.000 nhân dân tệ để truy tìm hung thủ thực sự.
Cuối những năm 1990, Trần Thế Giang được dân làng ca ngợi là tấm gương thanh niên tài giỏi ở thị trấn Thôn Lý Tập, thành phố Bồng Lai, tỉnh Sơn Đông. Anh khởi nghiệp từ sớm, mới 18 tuổi đã thành đạt.
Tháng 2/1998, Giang thành lập xưởng sản xuất thực phẩm và đồ uống ở tuổi 22, gặt hái thành công khi liên tục mở đại lý ở khắp tỉnh Sơn Đông, thuê hơn 70 nhân viên. Nhưng chỉ vài tháng sau, ông chủ trẻ bị cuốn vào một vụ án hình sự.
Trần Thế Giang có sự nghiệp thành công ngay trước khi vướng lao lý. Ảnh: Dahe Daily
Án tử thay đổi cuộc đời
Ngày 2/12/1998, bà Từ Mỹ Chi, 56 tuổi, bị sát hại tại nhà. Nửa tháng sau, Trần Thế Giang, ở cùng làng với nạn nhân, bị bắt vì tình nghi cố ý giết người.
Trong phiên tòa sơ thẩm, TAND trung cấp Yên Đài ra phán quyết rằng vì thiếu vốn mở xưởng sản xuất đồ nội thất, Giang muốn cướp tiền từ nhân viên giữ quỹ của ủy ban thôn là ông Trương. Bị cáo đã giết vợ ông Trương là Từ Mỹ Chi và giấu thi thể trong nhà vệ sinh. Sau đó, Giang chạy trốn khi vụ cướp bất thành.
Trước tòa, Giang vốn đã “nhận tội” trước đó lại một mực kêu oan, nói bị cảnh sát ép cung và cho tòa xem những vết sẹo trên cơ thể. Phía cảnh sát cấp giấy chứng nhận bác bỏ tuyên bố của Giang. Dựa trên điều này, Tòa án trung cấp Yên Đài cho rằng lời biện hộ của Giang chỉ là hành vi chống chế và không chấp nhận.
Tháng 3/2001, Giang bị tuyên án tử hình, hoãn thi hành án hai năm vì Cố ý giết người. Giang nộp đơn kháng cáo. Tháng 7/2001, Tòa án cấp cao tỉnh Sơn Đông giữ nguyên phán quyết ban đầu trong phiên phúc thẩm, Giang tiếp tục kháng cáo.
Tháng 10/2003, Tòa án cấp cao tỉnh Sơn Đông xem xét vụ án lần thứ ba và sửa bản án thành tù chung thân dựa trên nguyên tắc khoan hồng. Giang vẫn không chấp nhận.
Trần Thế Giang trong ảnh chụp tại nhà tù năm 2003. Ảnh: CCTV
Những ngày trong tù khiến nội tâm Giang giằng xé. “Tôi vô tội và không hòa nhập với những người khác. Lúc đó, tôi cảm thấy mình là người tốt còn kẻ khác đều là người xấu. Họ suốt ngày bàn luận về việc kiếm điểm để được giảm án, tôi không hề hứng thú. Tôi nói mình vô tội và muốn kháng cáo, nhưng họ cười nhạo tôi có suy nghĩ hoang đường”, Giang chia sẻ.
Điều khiến Giang cảm thấy tội lỗi nhất là gia đình bị liên lụy. Em gái kém Giang 10 tuổi phải bỏ học cấp hai vì không chịu được điều tiếng. Bố mẹ bán nhà cửa để có tiền kháng cáo, tiền tiết kiệm của gia đình cạn kiệt mà vẫn còn nợ 130.000 nhân dân tệ.
2.691 ngày tù oan
Mẹ Giang, bà Quách Ngọc Hương, tin tưởng con trai vô tội. Năm 2001, bà bán xưởng, mang theo hành lý đầy tài liệu bắt đầu hành trình kháng cáo kéo dài gần 8 năm.
Hết sạch tiền, bà Hương phải tìm mọi cách kiếm lộ phí. Cứ cách vài tháng, khi gom đủ tiền, bà lại lặn lội hơn nghìn cây số để tìm công lý cho con. Trong nhiều năm, bà đệ đơn khiếu nại cho Giang hàng trăm lần, tổng cộng đã đi được 80.000 cây số.
Ngày 18/4/2006, Tòa án cấp cao tỉnh Sơn Đông xét xử lại vụ án, phát hiện có nhiều điểm nghi vấn: thời gian tử vong của nạn nhân không rõ ràng, quần áo và giày dép của Giang không có vết máu, không rõ tung tích con dao hung khí, biên bản điều tra tại hiện trường mâu thuẫn với lời khai. Giang được tuyên vô tội.
Vì bảy năm bốn tháng ngồi tù oan, Giang nhận được khoảng 197.000 nhân dân tệ (hơn 715 triệu đồng) tiền bồi thường của nhà nước. Trong phán quyết bồi thường, TAND cấp cao tỉnh Sơn Đông mô tả việc bắt giam Giang trong 2.691 ngày là “sai lầm” và “xâm phạm quyền tự do cá nhân của công dân”, đồng thời cam kết sẽ xóa bỏ tác động tiêu cực và khôi phục danh dự cho Giang.
Năm 30 tuổi, Giang bước ra khỏi cổng nhà tù. Nhiều người quen nghe nói anh “mới được thả” đều tránh xa. Giang cố giải thích, nhưng bị hỏi: “Tại sao lại vu oan cho anh mà không phải người khác?”. Theo Giang, bạn học cũ đều nghĩ rằng anh đã bị xử bắn hoặc vẫn đang thụ án, có tình cờ gặp trên đường cũng không tin đó là anh.
Sau một thời gian suy sụp, Giang lấy lại tinh thần, cố gắng thoát khỏi cái bóng của việc ngồi tù oan.
Tháng 12/2006, trong cuộc phỏng vấn với CCTV, Giang bày tỏ: “Tôi thấy những đối tác và bạn bè cũ từng cùng mình khởi nghiệp năm xưa đều rất thành công. Nhìn bề ngoài, tôi thực sự đã thua, nhưng tôi không nhận thua. Cái tôi mất là cơ hội, không phải là tôi không có năng lực”.
Triệu phú treo thưởng tìm hung thủ
Nửa năm sau khi ra tù, Giang kết hôn, sinh con, rời làng đến Yên Đài, Thanh Đảo, Trịnh Châu rồi Quảng Châu, làm nghề chuyển phát nhanh, nhân viên bán hàng.
Năm 2015, Giang khởi nghiệp một lần nữa. Anh phát minh ra loại bồn cầu áp suất âm dùng ở nông thôn, không cần thi công hay xả nước. Thời điểm đó, Trung Quốc đang thực hiện cuộc cách mạng nhà vệ sinh, Giang đã nhìn thấy cơ hội này. Anh cho biết trong thời gian ngồi tù vẫn luôn chú ý đến chính sách quốc gia và học tập kiến thức kinh doanh. Chính thói quen này đã giúp Giang nhạy bén phát hiện cơ hội.
Nhưng kinh doanh không hề dễ dàng. Công ty của Giang gần như không có đơn đặt hàng trong bốn năm. Cho đến 2019, các thiết kế của anh giành được nhiều giải thưởng, tình hình mới được cải thiện. Hiện Giang là chủ công ty công nghệ có vốn đăng ký là 20 triệu nhân dân tệ (hơn 72 tỷ đồng), chuyên thiết kế và nghiên cứu phát triển bồn cầu thông minh. Công ty của Giang đã giành được nhiều giải thưởng, danh hiệu trong nước và quốc tế.
Giang chia sẻ: “Tôi muốn chứng minh mình là người tốt, dùng cả cuộc đời để chứng minh mình không phải là kẻ tàn ác mà là một doanh nhân coi sự nghiệp là mạng sống”.
Có cuộc sống giàu sang nhưng câu hỏi “ai là hung thủ thực sự” vẫn canh cánh trong lòng Giang và cả gia đình.
Sau khi Giang ra tù, bà Hương vẫn không dừng lại, hàng năm đều thông qua thư từ và các phương tiện khác để báo cáo những manh mối rải rác thu thập được cho các phòng ban liên quan, hy vọng cảnh sát có thể phá án.
Hồi tháng 1, ông chủ 49 tuổi làm tờ rơi treo thưởng trực tuyến 500.000 nhân dân tệ (hơn 1,8 tỷ đồng) để thu thập manh mối về hung thủ thực sự.
Trần Thế Giang làm tờ rơi treo thưởng 500.000 nhân dân tệ đăng trên mạng. Ảnh: Dahe Daily
Video Giang đăng trên tài khoản mạng xã hội với trang phục chỉn chu, bối cảnh là văn phòng công ty công nghệ, ngồi kể câu chuyện của mình trước ống kính, được chia sẻ rộng rãi trên Internet.
Cuối tháng 5, các phương tiện truyền thông đưa tin về vụ án chưa có lời giải kéo dài 27 năm này, giúp Giang nhận được nhiều tin báo từ người dân địa phương, đồng thời thu hút sự chú ý từ chuyên gia cảnh sát Lý Kiến Minh. Vị chuyên gia này đã tham gia công tác kỹ thuật trắc nghiệm tâm lý tội phạm từ năm 2004, từng hỗ trợ giải quyết hơn 300 vụ án lớn.
Đầu tháng 6, Lý Kiến Minh gửi thư yêu cầu giải quyết vụ án năm 1998 đến văn phòng công an quận Bồng Lai, thành phố Yên Đài, tỉnh Sơn Đông. Ông chủ động xin tham gia điều tra, sẵn sàng tự trả chi phí, bày tỏ hy vọng “đòi công lý cho nạn nhân”.
Ngày 16/6, cảnh sát quận Bồng Lai cho biết thư yêu cầu của Lý Kiến Minh cùng các tài liệu khác đã được chuyển đến đơn vị xử lý vụ án. Trong khi đó, kênh mạng xã hội của ông chủ Giang vẫn đang cập nhật tình hình thu thập manh mối, hành trình truy tìm kẻ sát nhân còn chưa kết thúc.
Tuệ Anh (Theo Dahe Daily)