Mô hình trồng chuối công nghệ cao ở Cao su Bình Long – Ảnh: VRG
Những bước đi chủ động này không chỉ bảo đảm tuân thủ quy định EUDR, mà còn gia tăng giá trị hàng trăm USD mỗi tấn mủ, mở rộng cơ hội xuất khẩu và khẳng định vị thế của cao su Việt trên bản đồ thế giới.
Cao su Đồng Nai: Thêm 250 USD mỗi tấn
Là đơn vị tiên phong trong Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam và cả nước đạt chuẩn chống mất rừng EUDR của Liên minh châu Âu, Tổng công ty Cao su Đồng Nai đang mở ra cơ hội vàng cho ngành cao su Việt.
Tháng 7-2024, sau hơn hai năm chuẩn bị bản đồ số và hệ thống truy xuất nguồn gốc, lô 20 tấn mủ cao su tự nhiên từ 300ha của Nông trường Bình Lộc đã chính thức xuất sang EU, đạt chứng nhận EUPR. Toàn bộ diện tích cao su của Đồng Nai đã được gắn mã số vùng trồng, quản lý trên ứng dụng di động. Chỉ cần quét QR, mọi thông tin về nguồn gốc – từ tọa độ vườn cây, giống, năm trồng, mật độ, năng suất – đều hiện rõ.
“Chúng tôi mất hơn 2 năm để số hóa dữ liệu, hoàn thiện hồ sơ pháp lý và viết app truy xuất”, ông Hoàng Bảo Luân – phó phòng quản lý kỹ thuật – chia sẻ.
Không chỉ thị trường châu Âu, nhiều hãng lốp xe lớn toàn cầu cũng đặt hàng cao su đạt chuẩn, với mức cộng thêm 250 USD/tấn so với giá mủ thông thường.
Ông Chu Đăng Khoa – phó tổng giám đốc Tổng công ty Cao su Đồng Nai – cho biết: “Cả năm 2024 chúng tôi bán được 800 tấn mủ đạt chuẩn EUDR, từ nay đến cuối năm 2025 xuất khẩu có thể đạt 3.000 – 4.000 tấn mủ loại này.
Từ tháng 1-2026, khi EU chính thức áp dụng quy định EUDR, tất cả sản phẩm liên quan đến cao su muốn vào EU phải đáp ứng tiêu chuẩn này. Đó là cơ hội rất lớn cho cao su Đồng Nai khi lượng mủ khai thác hằng năm trên dưới 40.000 tấn, tất cả đều đã đạt chuẩn của thị trường này”.
Phước Hòa xanh hóa đón EUDR
Ngay khi Liên minh châu Âu ban hành Quy định EUDR, Công ty CP Cao su Phước Hòa đã triển khai số hóa toàn bộ vùng nguyên liệu. Từng cây cao su được gắn tọa độ địa lý, quản lý trên phần mềm riêng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch và chứng minh không phá rừng sau ngày 31-12-2020 – điều kiện tiên quyết để mủ cao su vào thị trường EU.
Ở khâu chế biến, công ty tiên phong áp dụng công nghệ xanh: dùng khí LPG và sinh khối biomass thay dầu DO để xông sấy mủ; tái sử dụng nước thải, tuần hoàn xử lý; tận dụng bùn thải sản xuất phân hữu cơ vi sinh. Quy trình này giúp tạo ra khoảng 2.000 tấn phân bón/năm để bón lại cho vườn cao su, giảm chi phí và hạn chế phát thải.
Theo ông Lê Quốc Duy – phụ trách xưởng sản xuất phân bón, sản phẩm hoàn toàn không dùng hóa chất, giá thành chỉ 1,6 – 2 triệu đồng/tấn so với hơn 2,5 triệu đồng/tấn mua ngoài, tiết kiệm cho công ty hàng tỉ đồng mỗi năm.
Với chiến lược “xanh hóa” toàn diện, Cao su Phước Hòa không chỉ đáp ứng chuẩn EUDR mà còn mở rộng cửa vào các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Mỹ.
Ông Trần Hoàng Giang – phó tổng giám đốc – khẳng định: “Phát triển bền vững không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc để tồn tại và tăng trưởng. Chúng tôi đang xây dựng một hệ sinh thái sản xuất xanh, gắn kết doanh nghiệp – nông dân – cộng đồng, tạo giá trị bền vững cho toàn chuỗi cung ứng”.
Lộc Ninh không gây mất rừng
Từ năm 2020, Công ty TNHH MTV Cao su Lộc Ninh bắt đầu tham gia Hệ thống Quản lý rừng bền vững theo tiêu chuẩn VFCS/PEFC với hơn 3.400ha. Đến năm 2024, toàn bộ hơn 10.000ha cao su của công ty đã được cấp chứng chỉ này, đáp ứng tiêu chí “Không gây mất rừng, suy thoái rừng”.
Ông Nguyễn Trường Giang – phó tổng giám đốc – cho biết để đáp ứng Quy định EUDR, công ty đã xây dựng và đưa vào vận hành từ tháng 3-2025 phần mềm truy xuất nguồn gốc theo chuẩn EUDR giúp quản trị hiệu quả, minh bạch chuỗi cung ứng và đón đầu các yêu cầu quốc tế.
Song song, Cao su Lộc Ninh đang nghiên cứu áp dụng thêm các chứng chỉ quốc tế như ISO 45001 (an toàn lao động), SA 8000 (trách nhiệm xã hội), ISO 14064 (kiểm kê phát thải khí nhà kính) nhằm nâng cao thương hiệu và phát triển bền vững.
“Đây là cơ sở vững chắc để sản phẩm chinh phục các thị trường khó tính như Ý, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha, Mỹ…”, ông Giang nhấn mạnh.
Phú Riềng thêm xanh
Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng (Bình Phước) đang là đơn vị tiên phong trong ngành cao su, với chiến lược phát triển bền vững gắn liền tăng trưởng xanh. Năm 2024, công ty tiếp tục duy trì chứng chỉ quản lý rừng bền vững theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế cho hơn 17.300ha cao su, cùng chứng chỉ chuỗi hành trình sản phẩm PEFC-CoC cho 2 nhà máy chế biến.
Từ tháng 5-2025, sản phẩm mủ và gỗ cao su của công ty đã đáp ứng đầy đủ quy định chống phá rừng EUDR và bắt đầu xuất khẩu sang một số khách hàng châu Âu.
Để hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải, công ty đã sớm chuyển đổi nguồn năng lượng sấy mủ từ gas LPG sang biomass. Theo ông Lương Hồng Sắc – trưởng phòng quản lý chất lượng và thị trường kinh doanh, việc dùng biomass không chỉ nâng chất lượng mủ mà còn giúp tiết kiệm hàng tỉ đồng mỗi năm.
Với sản lượng trung bình 30.000 tấn mủ/năm, công ty dùng khoảng 5.400 tấn dăm gỗ, chi phí khoảng 9 tỉ đồng thay vì 12 – 13 tỉ đồng nếu dùng gas, tiết kiệm khoảng 4 tỉ đồng/năm. Phế phẩm tro sau đốt còn được phối trộn với bùn thải để sản xuất phân hữu cơ bón cho cây cao su, khép kín vòng tuần hoàn sản xuất.
Từ năm 2023, Cao su Phú Riềng đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại toàn bộ nhà xưởng, giảm chi phí điện năng và lượng khí thải CO₂. Công ty cũng ứng dụng bản đồ số vườn cây và hệ thống trách nhiệm giải trình PEFC-EUDR-DDS để bảo đảm minh bạch chuỗi cung ứng.
Với năng suất vườn cây trên 2,2 tấn/ha, 20 năm liên tiếp trong “Câu lạc bộ 2 tấn” của Tập đoàn VRG, Cao su Phú Riềng đang chứng minh rằng chuyển đổi xanh không chỉ bảo vệ môi trường mà còn nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh, mở rộng cánh cửa vào các thị trường khó tính như EU và Mỹ.
Cao su Bình Long: Biến bùn thải thành phân trùn quế
Công ty TNHH MTV Cao su Bình Long (Bình Phước) đang phát triển một mô hình sáng tạo mang đậm dấu ấn kinh tế tuần hoàn: dùng bùn thải từ chế biến mủ cao su để nuôi trùn quế.
Ông Bùi Đình Bảy – phó tổng giám đốc – cho biết từ năm 2021 công ty nghiên cứu mô hình, đến năm 2023 chính thức vận hành. “Mỗi năm chúng tôi sản xuất khoảng 500 tấn phân trùn quế để bón cho hơn 10.000ha cao su. Chất thải của nhà máy khoảng 1.000 tấn/năm được tận dụng hoàn toàn để nuôi trùn”, ông nói.
Nhờ mô hình này, Cao su Bình Long không còn mất hàng tỉ đồng xử lý bùn thải, ngược lại thu được nguồn phân hữu cơ cải tạo đất, nâng năng suất và giảm phụ thuộc phân hóa học.
