Những lần cải trang phá án của trinh sát ‘ba ngày thu một bánh heroin’

Đầu giờ chiều một ngày cuối đông năm 2019, trong khu rừng biệt lập ở huyện Phong Thổ (cũ), tỉnh Lai Châu, nơi giáp ranh chỉ tính bằng bước chân giữa Việt Nam và Trung Quốc, hai người đàn ông đội mũ trùm mặt, xuất hiện ở phía bên kia biên giới, nhìn trước ngó sau, từng bước đặt chân vào đất Lai Châu.

Người đi phía sau là Sồng A Vảng, một tay cầm dao nhọn, một tay xách túi nilon màu đỏ. Khi họ tới giữa rừng, trinh sát Hoàng A Liền, khi đó là chàng trung úy trẻ, bất ngờ lao ra từ bụi cây đá bay dao khỏi tay. Anh quật ngã Vảng, ghì chặt xuống đất. Cùng lúc, đồng đội của anh từ các điểm ẩn nấp phía sau ùa ra, tra tay Vảng vào còng số 8. Nghi phạm còn lại bỏ chạy vào rừng sâu.

Chiếc túi Vảng xách chứa 6 bánh heroin nặng 2 kg, vận chuyển từ Trung Quốc về Lai Châu chờ tiêu thụ. Nghi phạm khai được thuê vận chuyển và trả tiền công 3 triệu đồng một bánh.

Với Liền, kẻ chuyển ma túy Sồng A Vảng không phải người lạ mặt. Những tháng cuối năm 2018, Công an tỉnh Sơn La, Điện Biên mạnh tay với tội phạm ma túy, sào huyệt của hai ông trùm bị phá toang. Vảng chạy dạt sang Điện Biên rồi đến Lai Châu tìm “con đường mới”.

Liền phát hiện âm mưu của Vảng là móc nối với “đầu nậu” bên khu vực Tam Giác Vàng để làm chân rết chuyển ma túy. Cung đường chúng vẽ ra là đưa hàng từ Myanmar qua Trung Quốc, tuồn vào Lai Châu tiêu thụ hoặc chuyển từ Lai Châu sang vùng khác của Trung Quốc.

Để tiếp cận Vảng, Liền trong vai thương lái buôn trâu đã lang thang cả tháng ở khu vực cửa khẩu Ma Lù Thàng. Phần lớn thời gian, nam trinh sát chạy xe máy rong ruổi khắp các địa bàn dò thông tin, có lần bỏ tiền mua trâu ở chợ cửa khẩu chỉ với mục đích giáp mặt, “nói xã giao” vài câu với Vảng. Bắt đầu từ những nghi ngờ, lâu dần hai người trở nên “thân quen”.

Liền đánh giá, Vảng sành sỏi, lưu manh, đa nghi nên dù đi cùng nhiều nơi vẫn không bộc lộ sơ hở. Có thời gian, Vảng đột ngột biến mất, cắt liên lạc trong cả tháng. Việc theo dõi tưởng chừng đi vào ngõ cụt nhưng “mưa dầm thấm lâu”, kết hợp cùng sự khôn khéo, Liền đã lần ra manh mối.

Liền sinh ra trong gia đình người Dao có 5 anh chị em tại xã biên giới tỉnh Lai Châu, mỗi ngày phải băng rừng, vượt hàng chục km đi bộ đến trường. Lên cấp 2, Liền chuyển xuống trường nội trú ở trung tâm huyện và đây là một khởi đầu cho hành trình mới – “vươn ra khỏi bản”. Thoát nghèo với những bữa cơm có thịt đã thôi thúc anh hướng đến mục tiêu duy nhất lúc đó là học tập tốt.

Cùng với cái nghèo, một sự ám ảnh khác bủa vây Liền là liên tục phải nghe tiếng khóc vọng ra từ đám tang của những thanh niên chết vì ma túy. Đó là những người chỉ chừng 30 tuổi, gầy hom hem như que củi, đột ngột qua đời do “sốc thuốc”.

Một lần dạo chơi trước cổng trường học, Liền thấy hai cảnh sát quật ngã kẻ buôn ma túy giữa đường, đưa về trụ sở. Cũng từ đây, chàng trai 14 tuổi năm đó thần tượng màu xanh cảnh phục, mơ ước trở thành công an để mai sau cũng đi bắt tội phạm ma túy.

Học xong cấp hai, Liền đứng giữa hai sự lựa chọn: tiếp ở huyện hoặc xuống Hà Nội theo học trường hữu nghị Việt – Lào. Là người dân tộc thiểu số nên dù học ở đâu anh cũng được miễn phí và ăn ở nội trú, nhưng đi lại xa lại là gánh nặng cho bố mẹ khi mỗi tháng phải chu cấp cả trăm nghìn đồng cho khoản này.

Được sự động viên của thầy cô, Liền thuyết phục được bố mẹ cho về Hà Nội học. Suốt ba năm trung học phổ thông, Liền luôn là học sinh tốp đầu trong lớp. “Thành quả” cuối cùng cũng tới, năm 2010, Liền là một trong hai học sinh của tỉnh Lai Châu đỗ Học viện Cảnh sát nhân dân và theo nguyện vọng đã được nhà trường phân vào Khoa Cảnh sát ma túy.

Tốt nghiệp năm 2015, Liền được phân công về Công an huyện Phong Thổ (cũ), nhưng xung phong về PC04 Công an tỉnh Lai Châu. Trận đánh đầu tiên của Liền là cùng đồng đội là bắt nhóm vận chuyển ma túy từ biên giới Trung Quốc vào Việt Nam.

Trận phục kích trong rừng sâu

Nhận lệnh lúc 2h sáng, chỉ 15 phút sau Liền đã có mặt tại đơn vị. Giắt lưng khẩu súng ngắn và được phát thêm một áo mưa, một chai nước lọc, Liền lên xe máy của một đồng đội. Sau hơn một tiếng di chuyển, anh được thả xuống ven bìa rừng, cách biên giới vài km, để mật phục.

Cùng tổ có một đồng đội khác, hai người nằm bất động trong lùm cây ven đường mòn trong rừng sâu. 4h sáng, dù trời đổ mưa tầm tã hơn một tiếng, Liền vẫn giữ nguyên vị trí vì hiểu “càng mưa tội phạm càng dễ di chuyển” nên phải cảnh giác cao độ.

Nhưng rồi đến khi mặt trời mọc, xung quanh vẫn chưa có biến động. Đến quá trưa, Liền đói, mệt, khát, buồn ngủ và kèm theo sự sốt ruột trong lần đầu ra trận. Hơn 15h, đang “chống chọi” với những con vắt lổm ngổm quanh người, Liền giật mình nghe tiếng hô lớn của đồng đội ở các lùm cây bên cạnh.

Trong tích tắc, các trinh sát đồng loạt bật dậy, nhào ra đạp đổ xe máy của hai người đàn ông. Thấy một tên lưng đeo gùi nghi chứa ma túy, tay cầm dao chĩa về phía cảnh sát, Liền từ phía sau lao đến đá bay dao. Anh cùng đồng đội quật ngã nghi phạm, đè chặt xuống đất. Hai nghi phạm bị bắt cùng 5 bánh heroin.

Liền kể có những lần đi phá án, anh cùng các đồng đội phải nằm mật phục liền 3 ngày 3 đêm trong rừng, đôi giày ướt nhèm đến bốc mùi. Mỗi người được “chợp mắt” chừng 30 phút song cũng có thể phải thức trắng nếu “ngáy to”. Cuối cùng, nỗ lực của họ đã được đền đáp bằng việc bắt thành công 3 nghi phạm vận chuyển heroin.

Sau này, khi nhiều kinh nghiệm hơn Liền được giao nhiệm vụ trinh sát nội tuyến. Những ngày tháng sau đó, chàng lính mới một mình phóng xe máy lăn lộn khắp các địa bàn phức tạp về ma túy. Với lợi thế của người bản địa, Liền có thể ẩn mình trong vỏ bọc của nhiều nghề khác nhau từ xe ôm, thợ điện, thương lái…

“Tôi từng ngủ chung một căn phòng với năm người mà họ đốt ma túy khét lẹt cả đêm. Có lần nhập vai, tôi bị ép sử dụng ma túy. Bị đẩy vào tình thế cấp bách, tôi lớn tiếng quát lại và dùng kinh nghiệm nghiên cứu về ma túy để dạy lại chúng cách kiểm tra hàng cấm, thế mới thoát”, Liền kể.

Sau thời gian say mê bắt tội phạm, Liền làm thêm nhiệm vụ phối hợp cùng chính quyền địa phương phá nhổ cây thuốc phiện tại các bản làng.

Anh bảo nhìn bên ngoài bản Nậm Dính, xã Tà Tổng, huyện Mường Tè (cũ) rất yên bình nhưng sâu trong đó lại là một thế giới ngầm khốc liệt, nhiều người già, trẻ em đều nghiện ma túy. Trời tờ mờ sáng mà những chàng trai bản ngoài 20 tuổi, gầy hom hem, môi thâm sì đã đi liêu xiêu giữa đường trong cơn phê.

Nhìn qua khung cửa sổ của một căn nhà như sắp đổ sập ở Nậm Dính, Liền rơi nước mắt khi chứng kiến đôi vợ chồng nằm sõng soài trên giường hút thuốc phiện. Bên cạnh là hai đứa trẻ côi cút đều dưới 10 tuổi. Trong nhà cũng không có đồ đạc gì giá trị, mâm cơm chỏng chơ 4 bộ bát đũa và một nồi cơm nguội lạnh ngắt.

Lúc này, Liền ngộ ra một điều rằng “không phải cứ bắt là tốt mà vừa bắt vừa phải kết hợp với ngăn chặn người nghiện”, nghĩa là ngăn cung, giảm cầu. Từ đó anh cùng đồng đội kiên trì đi từng bản, phối hợp với chính quyền địa phương nhổ sạch cây thuốc phiện. Cùng với đó, nhà chức trách cũng vận động, kết hợp “biện pháp mạnh” để đưa người dân đi cai nghiện.

Hơn mười năm trong nghề, thiếu tá 35 tuổi không nhớ nổi đã tham gia bao nhiêu vụ án, bắt giữ bao nhiêu nghi phạm. Nhưng cũng có những trận mật phục cả tuần song không triển khai được vì nhiều lý do. Chỉ tính riêng trong hai năm, 2022 và 2023, Liền tham gia bắt giữ, thu gần 200 bánh heroin. Tức cứ 3,5 ngày, Liền lại thu được một bánh ma túy.

Với chiến công thầm lặng, Liền được 7 năm liên tiếp là chiến sĩ thi đua cơ sở, từ 2018 đến 2024; một lần nhận Bằng khen của Thủ tướng; hai lần chiến sĩ thi đua toàn lực lượng.

“Bộ sưu tập” gần 30 giấy khen, bằng khen trong 10 năm công tác của Liền vừa được bổ sung thêm danh hiệu gương điển hình tiên tiến trong Đại hội thi đua vì An ninh tổ quốc vừa tổ chức.

Sau thời gian làm trinh sát, đội phó, đội trưởng ở PC04, hiện anh là Phó phòng cảnh sát hình sự Công an tỉnh. Ở cương vị nào, thiếu tá Liền cũng đau đáu làm sao để các bản làng “sạch bóng ma túy”.

Trước những chuyện của Liền được chia sẻ ở Đại hội Thi đua Vì an ninh Tổ quốc lần thứ 9 hôm 4/8, Tổng Bí thư Tô Lâm cho hay trên thực tế, có nhiều cán bộ gắn bó cả cuộc đời với công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm về ma túy. Cùng lúc, gia đình, vợ con của họ đều nằm trong tầm ngắm của tội phạm.

Theo Tổng Bí thư, tội phạm không từ một thủ đoạn nào, từ mua chuộc, lôi kéo, đến tấn công, tiêu diệt, sử dụng “đạn bọc đường”. Do vậy, Tổng Bí thư đề nghị phải có chính sách bảo vệ cán bộ, tạo điều kiện, môi trường để chiến sĩ làm việc tốt hơn, vững vàng hơn.

Phạm Dự