Sự bất ngờ trong cách ông Trump điều hành kinh tế Mỹ đang khiến thị trường toàn cầu nín thở quan sát – Ảnh: AFP
Sau nhiều tuần căng thẳng leo thang trong cuộc chiến thương mại, Mỹ và Trung Quốc bất ngờ đạt được thỏa thuận hạ nhiệt tạm thời.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump thông báo sẽ giảm thuế suất từ mức kỷ lục 145% xuống còn 30% đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Đáp lại, Bắc Kinh cũng hạ thuế từ 125% xuống 10% với hàng nhập tử Mỹ.
Thỏa thuận tạm thời này sẽ kéo dài trong 90 ngày, giúp thị trường tài chính Mỹ hồi phục mạnh mẽ trong phiên đầu tuần, xóa sạch những thiệt hại kể từ khi ông Trump công bố gói thuế hôm 2-4.
Tuy nhiên giới chuyên gia cho rằng niềm vui này không phản ánh sự lạc quan thực sự, mà chỉ cho thấy giới đầu tư đang thở phào vì viễn cảnh kinh tế tồi tệ nhất có thể tạm tránh được, và ông Trump có thể không thực sự đủ quyết tâm để theo đuổi chính sách kinh tế cực đoan của chính mình, theo Đài CNN.
“Trước đây, thị trường sẽ hoảng loạn nếu thuế 30% được áp lên đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ: Trung Quốc. Nhưng sau nhiều tuần hỗn loạn, các nhà đầu tư đã quen với nỗi đau, và giờ đây chỉ vì cú đánh nhẹ hơn mà họ lại thấy… đỡ hơn”, một nhà phân tích bình luận.
Dù vậy thiệt hại đối với người tiêu dùng Mỹ vẫn không nhỏ. Theo một phân tích từ Phòng nghiên cứu ngân sách Yale, các mức thuế còn lại vẫn sẽ khiến giá tiêu dùng ở Mỹ tăng gần 2%, tương đương thêm 2.800 USD chi tiêu mỗi hộ gia đình trong năm nay.
Ngoài ra ước tính sẽ có thêm 456.000 người sẽ mất việc, đẩy tỉ lệ thất nghiệp của Washington tăng thêm 0,4 điểm phần trăm vào cuối năm 2025.
Chuyên gia kinh tế trưởng Kathy Bostjancic của Tập đoàn bảo hiểm Nationwide Mutual nhận định tăng trưởng kinh tế Mỹ vẫn sẽ chậm lại, và các nỗ lực cắt giảm quy mô chính phủ của chính quyền ông Trump cũng sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường lao động.
Điều khiến doanh nghiệp lo lắng hơn cả là tính khí thất thường trong hoạch định chính sách của ông Trump.
“Liệu chúng ta có thực sự yên ổn được 90 ngày không?”, nhà kinh tế Justin Wolfers đặt câu hỏi. “Hôm nay là tin tốt, nhưng điều thật sự tốt sẽ là khi có ai đó lấy “nút bấm quyền lực” khỏi tay ông ấy”.
Tuy nhiên Nhà Trắng vẫn coi đây là chiến thắng, nối tiếp “thỏa thuận thương mại mang tính bước ngoặt” với Vương quốc Anh vào tuần trước – dù thực chất chỉ là cam kết hướng tới một thỏa thuận trong tương lai, với ảnh hưởng rất nhỏ đến kim ngạch thương mại toàn cầu của Mỹ.
Việc giảm thuế từ 145% xuống 30% rõ ràng là một bước lùi đáng kể của Washington. Nó có thể là yếu tố quyết định giúp ngăn chặn chuỗi cung ứng toàn cầu khỏi nguy cơ tê liệt hoàn toàn, dù thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn sẽ chậm lại rõ rệt.
Tuy nhiên giới quan sát nhận định rằng nếu coi đây là một “chiến thắng”, thì đó chỉ là kiểu chiến thắng khi nhìn qua lăng kính “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” – nơi mọi thiệt hại do ông Trump gây ra lại được trình bày như một thành tựu.
“Vị tổng thống 78 tuổi chính là người châm lửa đốt nhà, rồi tự tay xách một xô nước nhỏ đến chữa cháy. Thiệt hại đã xảy ra, và ông vẫn còn cầm que diêm trong tay”, Đài CNN bình luận.
