Kiểm tra 1 vụ ‘quay xe’ cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh có dấu hiệu bất thường

Ngày 3-6, nguồn tin của Tuổi Trẻ Online cho biết ông Nguyễn Hữu Tháp – phó chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum – đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng UBND huyện Tu Mơ Rông kiểm tra, làm rõ việc cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh cho một doanh nghiệp trên địa bàn.

Từ chối rồi lại đồng ý cấp mã vùng trồng sâm Ngọc Linh

Trước đó, Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum lập hồ sơ đăng ký cấp mã số vùng trồng sâm của công ty tại thôn Đăk Kinh 1, xã Ngọk Lây, huyện Tu Mơ Rông.

Nội dung đăng ký cấp mã vùng trồng là sâm Ngọc Linh, diện tích 2,1ha, sản lượng dự kiến 3 tấn, hình thức canh tác trong nhà kính, nhà màng.

Ngày 14-5, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum có công văn gửi Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Tu Mơ Rông trao đổi về hồ sơ đề nghị cấp mã vùng trồng của công ty trên.

Trong công văn, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum cho rằng trong tự nhiên sâm Ngọc Linh là loài đặc hữu hẹp, phân bố trong vùng núi Ngọc Linh. Cây trồng phát triển trong các điều kiện đặc trưng về nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, độ cao so với mức nước biển… với các yêu cầu rất cao về môi trường, khí hậu, chất đất tại vùng trồng là rừng nguyên sinh che phủ.

Việc trồng cây sâm Ngọc Linh trong nhà màng là chưa có cơ sở minh chứng khoa học để cây sinh trưởng, phát triển và cho năng suất. Vì vậy vùng trồng đề nghị cấp mã số của công ty trên chưa đủ cơ sở để cấp mã số vùng trồng.

Nhưng bất ngờ đến ngày 30-5, đơn vị này thay đổi quan điểm, cấp giấy xác nhận mã số vùng trồng cho doanh nghiệp.

Theo giấy xác nhận cấp cho ông Nguyễn Duy Thái, người đại diện Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum, vùng trồng có mã số: VN-62-617-23404-13-25. Đối tượng cây trồng là cây sâm Ngọc Linh, diện tích 2,1ha và sản lượng dự kiến 3 tấn, áp dụng tiêu chuẩn nông nghiệp sạch.

Sâm nuôi cấy mô hay trồng từ hạt?

Trong hồ sơ xin cấp mã vùng trồng, UBND xã Ngọk Lây xác nhận công ty trên đang hoạt động nghiên cứu, trồng sâm Ngọc Linh trên địa bàn xã. Công ty có 12 nhà màng và 2 nhà kính đang trồng sâm Ngọc Linh.

Trước diễn biến này, chính quyền huyện Tu Mơ Rông cũng tỏ ra khá bất ngờ. Ông Võ Trung Mạnh – chủ tịch UBND huyện – cho hay đã yêu cầu UBND xã Ngọk Lây phối hợp các đơn vị liên quan khẩn trương kiểm tra tính chính xác của việc xác nhận cấp mã số vùng trồng, diện tích vùng trồng sâm Ngọc Linh cho công ty.

Theo ông Mạnh, trong nhật ký canh tác công ty ghi là trang trại trồng sâm nuôi cấy mô. Trong khi đó dự án nuôi cấy mô chưa đánh giá được hàm lượng saponin và dư chất hóa học. Nhưng khi cấp mã vùng trồng chỉ ghi là sâm Ngọc Linh, không có dòng nào đề cập sâm nuôi cấy mô.

Ông Mạnh cho rằng cần phải xác định rõ doanh nghiệp trồng sâm theo hình thức nuôi cấy mô hay trồng sâm từ hạt. Nếu trồng bằng nuôi cấy mô thì cơ quan chủ trì dự án đã lập hội đồng đánh giá về dự án nuôi cấy mô hay chưa?

Dựa vào nhật ký vùng trồng công ty cung cấp, đa số diện tích trồng sâm sử dụng phương pháp nuôi cấy mô, số còn lại không ghi rõ phương pháp nhân giống.

Việc dự kiến sản lượng 3 tấn sâm thu hoạch trên diện tích 2,1ha cũng là con số khó tin nếu so sánh với sản lượng thực tế được các doanh nghiệp và người dân trồng dưới tán rừng.