Người được công nhận là KOL khi không chỉ nổi tiếng trên mạng mà còn có khả năng tác động mạnh mẽ đến suy nghĩ, hành vi của cộng đồng trong lĩnh vực nhất định, theo Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.
Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cùng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) vừa khởi động chương trình “Tín nhiệm người có ảnh hưởng” và ra mắt Liên minh Niềm tin số.
Chương trình hướng đến việc đánh giá, xếp hạng KOL, KOC theo thang điểm 100 với những cá nhân có tầm ảnh hưởng trên Facebook, YouTube, TikTok, Instagram, X (Twitter) và các nền tảng trực tuyến khác.
Theo đó, một người có ảnh hưởng trên mạng chỉ thực sự được gọi là KOL khi không chỉ nổi tiếng mà còn có khả năng tác động mạnh mẽ đến suy nghĩ, hành vi của cộng đồng trong một lĩnh vực nhất định. Còn KOC là người tiêu dùng bình thường nhưng có khả năng tác động đến quyết định mua hàng của người khác thông qua việc chia sẻ, đánh giá và trải nghiệm thực tế về sản phẩm, dịch vụ.
Số liệu của câu lạc bộ KOL và KOC Việt Nam (trực thuộc Liên chi hội quảng cáo và nội dung số Việt Nam) cho thấy cả nước ước tính có khoảng 300.000 KOL, KOC. Con số này gấp 6 lần so với năm 2022. Thế nhưng chưa có tiêu chí đánh giá cụ thể để xác định “khi nào được coi là KOL” dẫn đến nhiều người “tự phong danh hiệu”.
Người có ảnh hưởng trên không gian mạng, ca sĩ Đen Vâu, Tùng Dương, tại lễ ra mắt Liên minh Niềm tin số, hôm 18/8. Ản: Linh Đan
5 tiêu chí
Theo A05, mục tiêu của chương trình “Tín nhiệm người có ảnh hưởng” là để đánh giá và xếp hạng KOL/KOC, từ đó có căn cứ “phân loại mức độ tín nhiệm” trong hoạt động truyền thông, quảng cáo. Cơ quan quản lý qua đó cũng thiết lập chuẩn mực hành vi truyền thông phù hợp với quy định pháp luật.
Việc xếp hạng còn hỗ trợ cơ quan quản lý, doanh nghiệp trong việc lựa chọn đối tác truyền thông phù hợp, bảo vệ người tiêu dùng khỏi các nội dung sai lệch, quảng cáo trá hình.
A05 cho hay dự kiến sẽ có 5 tiêu chí chính đánh giá KOL/KOC, gồm:
– Minh bạch nội dung và hoạt động quảng cáo: Gắn nhãn những bài đăng vì mục đích thương mại, giúp công chúng nhận biết, tránh hiểu lầm.
– Lịch sử hành vi và đạo đức truyền thông: Không vi phạm pháp luật, phát ngôn kỳ thị, không phát tán thông tin sai lệch và cải chính công khai, kịp thời khi có sai sót.
– Mức độ tương tác thực và phản hồi cộng đồng: Không sử dụng công cụ tăng tương tác ảo, nhận phản hồi tích cực từ công chúng và ứng xử tích cực trong khủng hoảng.
– Sự phù hợp với thương hiệu và giá trị xã hội: Hình ảnh cá nhân phù hợp, thông điệp tích cực, không tạo scandal, hợp tác minh bạch.
– Tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân: Không công khai, không thu thập trái phép và thông báo quyền riêng tư.
Các KOL/KOC được Hiệp hội An ninh mạng chấm điểm trên thang điểm 100 và để đạt điểm tối đa trong mỗi tiêu chí chính cần đáp ứng đầy đủ. Ai vi phạm hoặc thiếu minh bạch trong bất kỳ tiêu chí nào sẽ bị trừ điểm.
Ba loại chứng chỉ tín nhiệm
Theo dự kiến, tương ứng với số điểm đạt được, KOL/KOC được Hiệp hội An ninh mạng cấp chứng chỉ tương ứng, có giá trị 12 tháng.
– Chứng chỉ đạo đức, cần đạt tối thiểu 90/100 điểm: Áp dụng cho người có ảnh hưởng truyền thông đến các sản phẩm, dịch vụ thuộc nhóm có mức độ nhạy cảm cao, có khả năng tác động trực tiếp đến sức khỏe, tài chính, nhận thức xã hội hoặc niềm tin công chúng.
– Chứng chỉ chuyên nghiệp, cần đạt từ 80 điểm: Áp dụng cho KOL, KOC có hoạt động quảng bá sản phẩm trong lĩnh vực tiêu dùng phổ biến, có yếu tố thương mại rõ rệt nhưng không thuộc nhóm ngành đặc biệt nhạy cảm.
– Chứng chỉ cộng đồng, cần đạt tối thiểu 65 điểm: Áp dụng cho các cá nhân có hoạt động sáng tạo nội dung tích cực, mang tính cộng đồng, chia sẻ tri thức hoặc trải nghiệm đời sống thường nhật, không mang tính thương mại trực tiếp.
Một thông điệp được gửi đi từ hội nghị KOL, ngày 18/8 tại Hà Nội. Ảnh: Linh Đan
Ngoài tổng điểm tối thiểu, KOL/KOC phải đáp ứng những tiêu chí khác như không vi phạm pháp luật trong 24 tháng với Chứng chỉ Đạo đức, 12 tháng với Chứng chỉ Chuyên nghiệp và 6 tháng với Chứng chỉ Cộng đồng. Ngoài ra, người được cấp còn phải vượt qua bài kiểm tra đạo đức, kỹ năng truyền thông, pháp luật…
A05 cho biết quy trình cấp chứng chỉ trải qua 7 bước, kết hợp đánh giá chuyên gia, xác minh quản lý và ứng dụng công nghệ phát hiện tương tác ảo, phân tích cảm xúc phản hồi.
Chương trình sẽ triển khai dưới dạng dịch vụ thu phí. KOL đóng phí cho hoạt động đào tạo, đánh giá, xếp hạng. Người đạt chứng chỉ sẽ được xem xét kết nạp vào Liên minh Niềm tin số – nơi tập hợp các KOL thành “lực lượng có tầm ảnh hưởng tích cực” từ không gian mạng đến đời sống xã hội.
Thành viên tham gia liên minh dựa trên nguyên tắc tự nguyện, có uy tín, trách nhiệm và cùng chia sẻ tầm nhìn. Liên minh Niềm tin số sẽ truyền thông định hướng giá trị; triển khai dự án cộng đồng như chống tin giả, phòng chống lừa đảo trực tuyến; phát động các chương trình, chiến dịch hành động nhằm xây dựng niềm tin và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Một số hoạt động chính của Liên minh.
Tuân thủ chuẩn mực
Là một trong số 300 KOL tại ngày hội KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc được tổ chức ngày 18/8, ông Mai Quyết Thắng, người có hơn 100.000 lượt theo dõi trên mạng xã hội, đánh giá trên mạng xã hội đang diễn ra tình trạng “vàng thau lẫn lộn”, niềm tin của công chúng bị bào mòn.
Bởi thế, việc có một bộ tiêu chí minh bạch để xác lập chuẩn mực cho người có ảnh hưởng là rất cần thiết. Chứng chỉ tín nhiệm khi đó sẽ như một “tem bảo chứng” cho sự tin cậy của KOL/KOC và giúp cộng đồng dễ phân biệt đâu là người tạo ra giá trị thực, đâu là “hiện tượng ảo” chỉ dựa vào các “chiêu trò câu like”.
Nhưng để làm được những điều này, theo ông, yếu tố quan trọng nhất chính là tính minh bạch và công bằng trong quy trình đánh giá. Nếu tiêu chí rõ ràng nhưng cơ chế vận hành thiếu độc lập, khách quan thì chứng chỉ sẽ không có giá trị thực tiễn. Vì thế, ông cho rằng cần một hệ thống kiểm chứng chặt chẽ, minh bạch, tránh tình trạng “chạy chứng chỉ” hoặc hình thức hóa.
Với Liên minh Niềm tin số, ông Thắng tin tưởng người tham gia sẽ có nhiều cơ hội khi được “sống” trong hệ sinh thái được đánh giá bằng các tiêu chí cụ thể. Đây cũng là cách bảo vệ danh tiếng cá nhân trước rủi ro “bị gán nhãn” chung với những KOL/KOC vi phạm đạo đức truyền thông hoặc dùng chiêu trò câu view. Hơn nữa, “người trong liên minh” sẽ được tiếp cận với các cơ hội hợp tác mang lại giá trị cao, được bảo vệ, đào tạo và hỗ trợ pháp lý.
Theo ông, tham gia Liên minh cũng đồng nghĩa với việc phải tự đặt mình vào khuôn khổ. Nhưng khi đó, các cá nhân, tổ chức phải tuân thủ những chuẩn mực cao hơn, minh bạch hơn và có trách nhiệm hơn với thông tin mình truyền tải.
Phạm Dự