Hải PhòngHai phụ nữ từng coi nhau như vợ chồng đưa nhau ra tòa để đòi quyền nuôi con gái chung do thụ tinh nhân tạo.
Theo hồ sơ, chị Thủy và chị Trang quen nhau từ năm 2019 qua một người bạn chung. Năm 2021, chị Thủy từ Kon Tum ra Hải Phòng làm việc và ở nhờ nhà chị Trang. Trong quá trình sống chung, hai người nảy sinh tình cảm, muốn gắn bó lâu dài.
Dù không thể đăng ký kết hôn hợp pháp, chị Thủy mong muốn có con nên xin noãn của chị Trang để thụ tinh nhân tạo. Tháng 5/2024, Thủy sinh một bé gái.
Hai người phụ nữ muốn thành lập quan hệ gia đình với con nên thỏa thuận để bé gái làm con nuôi chị Trang, lập giấy thỏa thuận có nội dung: “Sau khi giao nhận con nuôi mẹ đẻ vẫn giữ nguyên tất cả các quyền và nghĩa vụ với con. Trong trường hợp xảy ra bất cứ chuyện gì thì mẹ nuôi không có quyền tranh chấp hay giành quyền nuôi dưỡng với con”.
Ngày 1/7/2024, UBND xã Quốc Tuấn tại Hải Phòng đã cấp Giấy chứng nhận nuôi con nuôi trong nước cho chị Trang. Đứa trẻ lúc này được đổi họ sang của chị Trang.
Tháng 7/2024, chị Thủy đưa con về Kon Tum. Cho rằng mối quan hệ đồng giới có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của con, chị khởi kiện, yêu cầu tòa chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi giữa chị Trang và bé, khôi phục lại họ tên ban đầu cho con.
Tại phiên tòa ngày 5/8, chị Trang cho biết việc có con chung là kết quả của tình cảm gắn bó và đồng thuận giữa hai bên. Sau khi bé chào đời, cả hai cùng chăm sóc, nuôi dưỡng.
Về giấy thỏa thuận “mẹ nuôi không có quyền tranh chấp nuôi con”, chị Trang cho rằng do chị Thủy mới sinh, tâm lý nhạy cảm nên chị ký vào để tránh mâu thuẫn. Chị nói đã không nhận thức đầy đủ hậu quả pháp lý và sau này muốn được thực hiện đúng trách nhiệm của người mẹ nuôi hợp pháp.
Tại tòa, chị Trang đề nghị tòa tuyên hủy điều khoản trong giấy thỏa thuận, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của chị Thủy với đứa trẻ. Chị có công việc ổn định, đủ điều kiện chăm sóc con tốt hơn.
Khi phán quyết, HĐXX tuyên bố không chấp nhận yêu cầu của chị Thủy về việc chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi của chị Trang; chấp nhận yêu cầu phản tố của chị Trang, hủy bỏ điều khoản “mẹ nuôi không có quyền tranh chấp quyền nuôi con” trong giấy thỏa thuận.
Phán quyết này công nhận mối quan hệ nuôi con nuôi giữa chị Trang và bé gái, đồng thời trao quyền và nghĩa vụ nuôi dưỡng cho cả hai người mẹ, dù họ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp.
Đây là một trong những phiên tòa rút kinh nghiệm được ngành tư pháp Hải Phòng tổ chức nhằm nâng cao kỹ năng xét xử, đặc biệt với các vụ việc dân sự phức tạp, mới phát sinh trong bối cảnh xã hội hiện đại.
Lê Tân