Sau thời gian dài giữ mức cao kỷ lục, giá dừa tươi tại Đồng bằng sông Cửu Long rớt mạnh, còn khoảng 3.000 đồng một trái.
Ông Hoàng, nông dân ở Vĩnh Long, cho biết vụ dừa đến kỳ thu hoạch nhưng thương lái chỉ mua với giá 40.000 đồng một chục (12 trái). Trong khi đó, hồi tháng 8, giá còn ở mức 100.000-130.000 đồng. “Từ đầu năm đến nay người trồng dừa có lãi tốt, nhưng vụ cuối năm sức mua yếu khiến giá giảm sâu”, ông nói.
Tình trạng này diễn ra tại hầu hết tỉnh trồng dừa ở miền Tây. Doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu kể họ đang trả 40.000-50.000 đồng một chục dừa loại một, mức giảm tương đương giai đoạn thấp điểm các năm trước.
Báo cáo của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết xu hướng giảm giá không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà cả tại Thái Lan – quốc gia có sản lượng dừa lớn trong khu vực. Giá dừa tươi tại tỉnh Songkhla cuối tháng 10 chỉ còn tương đương 1.300-2.100 đồng một quả, thấp hơn chi phí sản xuất. Cơ quan này nhận định chất lượng không đồng đều và khó tiếp cận thị trường là thách thức lớn của nông dân Thái Lan, khiến nước này phải tìm giải pháp bình ổn giá và củng cố khả năng cạnh tranh tại Trung Quốc.
Dừa tươi tại nhà vườn ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Đăng Khoa
Theo ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam, ngoài yếu tố mùa vụ, giá dừa tươi giảm mạnh còn đến từ “cú sốc thị trường” do tăng trưởng xuất khẩu quá nhanh. “Nhiều doanh nghiệp thu mua ồ ạt nhưng không tuyển chọn kỹ, dẫn tới container dừa xuất sang Trung Quốc chứa đủ loại kích cỡ, hương vị. Có lô bị trả hàng, buộc doanh nghiệp phải đưa về bán rẻ trong nước”, ông nói.
Ông Khoa cho biết trong chuyến làm việc gần đây tại Trung Quốc, đại diện Hiệp hội trái cây thành phố Bằng Tường phản ánh nhiều lô dừa Việt Nam bị trả về vì độ ngọt không đồng đều, thiếu thông tin truy xuất, mã vùng trồng. “Khách ở Thượng Hải hay Bắc Kinh mua dừa giá rất cao, nhưng nếu chất lượng không ổn định, doanh nghiệp Việt khó giữ thị trường”, ông nói thêm.
Hiệp hội Dừa Việt Nam nhận định thị trường quốc tế đang đòi hỏi tiêu chuẩn ngày càng khắt khe, bởi dừa tươi là sản phẩm uống trực tiếp, yêu cầu nghiêm ngặt hơn nhiều so với hàng chế biến. Hiện dừa tươi tại Bắc Kinh có giá bán lẻ khoảng 90.000 đồng một quả, tại Mỹ tới 120.000 đồng, nên các nhà nhập khẩu chỉ chọn hàng có vùng trồng được chứng nhận quốc tế và sản xuất bền vững.
Trong nước, vùng nguyên liệu dừa vẫn mang tính tự phát, dẫn tới thừa hàng đại trà nhưng thiếu sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu. Ông Khoa khuyến nghị cần quy hoạch lại vùng trồng, áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, ghi rõ mã vùng, chỉ tiêu chất lượng và nhật ký canh tác. “Thái Lan có thể bán dừa tươi sang châu Âu giá 4,39 USD một quả nhờ vùng trồng được quản lý chặt chẽ. Việt Nam cần đi theo hướng này để cạnh tranh bền vững”, ông nhấn mạnh.
Theo thống kê của Cục Hải quan, 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu dừa tươi đạt 138 triệu USD, tăng gần 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Dừa chế biến cũng mang về 260 triệu USD, tăng 55%. Tuy nhiên, khi giá lao dốc, lượng doanh nghiệp tham gia thu mua xuất khẩu đã giảm khoảng 30%, phản ánh giai đoạn thanh lọc mạnh của ngành.
Dù vậy, giới chuyên gia cho rằng tiềm năng của dừa tươi Việt Nam vẫn rất lớn nếu giải quyết được hai yếu tố cốt lõi: chuẩn hóa vùng trồng và minh bạch chất lượng sản phẩm.
Thi Hà