ESG trở thành trụ cột trong chiến lược kinh doanh của các tập đoàn lớn

35% doanh nghiệp niêm yết trên HOSE có kế hoạch ESG

Các chuyên gia đã khẳng định như trên tại “Hội thảo Tài chính xanh 2025 – Vietnam Green Finance 2025” do S&I Ratings và Fitch Ratings Inc. đồng tổ chức hôm nay 28-8, với sự tham gia của đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước và các doanh nghiệp lớn.

Báo cáo từ McKinsey năm 2023 cho thấy, 83% trong số 2.000 giám đốc điều hành toàn cầu được khảo sát khẳng định đã tích hợp ESG (môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp) vào chiến lược doanh nghiệp, không chỉ để tuân thủ pháp lý mà còn hướng đến gia tăng giá trị dài hạn.

Tại Việt Nam, tài chính xanh đang được xem là chìa khóa để hiện thực hóa chiến lược tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Dù còn là khái niệm mới, Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến đáng kể, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế và các cam kết quốc tế như Net Zero 2050 tại COP26.

Theo PwC Việt Nam, năm 2022, chỉ 35% doanh nghiệp niêm yết trên HOSE có kế hoạch ESG cụ thể. Tuy nhiên, đến năm 2023, con số này đã tăng vọt lên 66% theo khảo sát của KPMG, phản ánh sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của doanh nghiệp Việt.

Ông Lê Nhị Năng, vụ trưởng, trưởng cơ quan đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước tại TP.HCM, cho hay trong những năm gần đây, Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về phát triển xanh, đặc biệt là mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 như đã nêu trong tuyên bố tại COP26.

Để hiện thực hóa cam kết này, không thể chỉ dựa vào ngân sách nhà nước, mà cần huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội – trong đó thị trường tài chính đóng vai trò trung tâm.

Hiện nay, hai công cụ tài chính xanh chủ lực đã được luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường là tín dụng xanh và trái phiếu xanh. Trái phiếu xanh – với tư cách là một công cụ tài chính đặc thù – không chỉ giúp doanh nghiệp huy động vốn cho các dự án thân thiện với môi trường mà còn tạo ra giá trị lan tỏa cho cộng đồng, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng xanh hóa.

Các cơ quan quản lý nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong việc hoàn thiện khung pháp lý. Đặc biệt, việc ban hành danh mục Phân loại xanh theo Quyết định số 21 của Thủ tướng ban hành ngày 4-4-2025. 

Đây là một bước tiến quan trọng về mặt thể chế, giúp định hướng dòng vốn vào các lĩnh vực ưu tiên. Tuy nhiên, theo ông Năng, để thị trường tài chính xanh phát triển đúng tiềm năng, cần nhìn nhận thẳng thắn những thách thức đang tồn tại. Chi phí phát hành trái phiếu xanh hiện vẫn chưa thực sự hấp dẫn so với trái phiếu thông thường.

Cơ hội và thách thức song hành cùng nhau

Chia sẻ bên lề hội thảo, ông Phạm Anh Duy, trưởng phòng cao cấp PwC, cho biết thêm nói riêng với nguồn vốn tài chính xanh dành cho lĩnh vực năng lực tái tạo, PwC nhận thấy nhu cầu vốn của các doanh nghiệp Việt Nam vô cùng lớn, trước mắt trong khoảng 1 tỉ USD. 

Các doanh nghiệp lĩnh vực này cũng đã được nhiều bên cho vay, tuy nhiên thực tế việc đáp ứng các điều khoản để được vay là không dễ dàng.

Cùng với đó, theo ông Duy, các ưu đãi của nguồn vốn xanh chưa thực sự hấp dẫn. Cơ hội vốn cho các doanh nghiệp lĩnh vực năng lượng tái tạo, từ vốn ngoại, theo ông Duy, còn lớn.

Từ thực tế doanh nghiệp, ông Trần Tuấn Linh, thành viên HĐQT Petrolimex Việt Nam, cho biết xu hướng xanh là tất yếu và Việt Nam ngày nay cũng đã bước vào con đường chuyển đổi xanh, tuy nhiên cầu nối về cơ sở hạ tầng, tài chính và chính sách thì vẫn đang xây dựng.

Thách thức đi cùng là chúng ta cần huy động hàng trăm tỉ USD trong những thập kỷ tới. Hành động quá nhanh có nguy cơ gây gián đoạn kinh tế – xã hội, hành động quá chậm có nguy cơ tụt hậu.

“Cơ hội và thách thức song hành cùng nhau, Việt Nam phải hành động nhanh chóng và thận trọng”, ông Trần Tuấn Linh nhận định.

Bà Hoàng Việt Phương, tổng giám đốc S&I Ratings, cho rằng thông qua các nội dung được chia sẻ trong chương trình, hội thảo sẽ mang đến những góc nhìn giá trị về việc xếp hạng ESG ảnh hưởng như thế nào đến quyết định đầu tư, chiến lược doanh nghiệp và khuôn khổ pháp lý. 

“Đây cũng chính là cam kết đồng hành của S&I Ratings trong việc thúc đẩy hoạt động tài chính xanh nhằm thu hút được nguồn vốn xanh cho các doanh nghiệp Việt Nam”, bà Hoàng Việt Phương nhấn mạnh.