Một nửa mức thuế 50% Mỹ áp lên hàng Ấn Độ là do nước này mua dầu Nga, nhưng cắt nguồn cung này là bài toán khó cho New Delhi.
Hôm thứ tư (27/8), thuế nhập khẩu bổ sung 25% của Mỹ áp dụng với hàng hóa Ấn Độ do nước này mua dầu Nga, bắt đầu có hiệu lực. Cộng với mức thuế 25% trước đó, tổng thuế suất tối đa mà nhiều mặt hàng phải chịu lên đến 50%.
Tổ chức nghiên cứu Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu (GTRI) tại New Delhi ước tính Ấn Độ đã tiết kiệm được ít nhất 17 tỷ USD nhờ tăng mua dầu Nga kể từ đầu năm 2022. Tuy nhiên, thuế quan 50% của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể làm xuất khẩu của nước này tổn thất 37 tỷ USD trong năm tài chính hiện tại.
Theo giới phân tích, phản ứng của Ấn Độ trong những tuần tới có thể tái định hình mối quan hệ đã kéo dài hàng thập kỷ với Nga. Đồng thời, điều chỉnh lại mối quan hệ ngày càng phức tạp với Mỹ. Tuy nhiên, không có giải pháp dễ dàng nào trong ngắn hạn xoay quanh bài toán dầu Nga.
Điện Kremlin bày tỏ hy vọng Ấn Độ sẽ tiếp tục mua dầu. Hiện nguồn cung này chiếm gần 40% tổng lượng nhập khẩu của Ấn Độ, từ mức gần như bằng không trước xung đột Ukraine. Các chuyên gia cho rằng dừng mua dầu Nga ngay lập tức không chỉ báo hiệu sự đầu hàng của New Delhi trước áp lực của ông Trump mà còn không khả thi về mặt kinh tế.
Tàu chở dầu treo cờ Nga tại Marmara Ereglisi, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 16/1/2022. Ảnh: Reuters
Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết nhập khẩu dầu từ Nga “nhằm đảm bảo chi phí năng lượng có thể dự đoán và mức giá phải chăng cho người tiêu dùng Ấn Độ. Đây là một nhu cầu thiết yếu do tình hình thị trường toàn cầu thúc đẩy”.
New Delhi cảnh báo việc ngừng nhập khẩu dầu của Nga, đang ở mức khoảng 2 triệu thùng mỗi ngày, sẽ làm gián đoạn toàn bộ chuỗi cung ứng đất nước và khiến giá nhiên liệu tăng vọt. Chính quyền Mỹ dưới thời Joe Biden đã ủng hộ việc mua dầu của Nga để giữ giá dầu toàn cầu ổn định.
Tính toán nội bộ của chính phủ Ấn Độ cho rằng giá dầu thô toàn cầu có thể tăng hơn gấp ba lần, lên khoảng 200 USD một thùng nếu nước này, với tư cách quốc gia tiêu thụ và nhập khẩu dầu lớn thứ ba thế giới, ngừng mua dầu Nga. Ấn Độ cũng sẽ mất chiết khấu tới 7% mà giá dầu Nga chào bán so với giá chuẩn quốc tế.
Trong quan hệ chung, không chỉ dầu giá rẻ, Ấn Độ còn cần Nga về trang thiết bị quốc phòng, hỗ trợ địa chính trị trong không gian lục địa và các vấn đề nhạy cảm, theo Happymon Jacob, Nhà sáng lập Hội đồng Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng Delhi. “Điều đó khiến Nga trở thành đối tác vô giá với Ấn Độ”, ông nói.
Với Mỹ, các chuyên gia quan hệ quốc tế cho rằng những động thái gần đây của ông Trump đã đẩy mối quan hệ Mỹ – Ấn trở lại giai đoạn có thể là tệ nhất kể từ khi Mỹ áp lệnh trừng phạt nước này vì các vụ thử vũ khí hạt nhân vào năm 1998.
Trong một tuyên bố gay gắt khác thường tháng này, Ấn Độ cáo buộc nền kinh tế lớn nhất thế giới áp dụng tiêu chuẩn kép khi nhắm vào việc họ nhập khẩu dầu Nga trong khi bản thân Mỹ cũng tiếp tục mua uranium hexafluoride, palladium và phân bón từ nước này.
New Delhi cho biết các quốc gia khác đã tăng mua dầu Nga, như Trung Quốc, lại không bị Mỹ áp thuế trừng phạt. Đáp lại, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cáo buộc Ấn Độ trục lợi từ việc mua nhiều dầu Nga, gọi điều đó là không thể chấp nhận được. Ông nói với CNBC tuần trước rằng, lượng dầu Nga mà Trung Quốc mua chỉ tăng từ 13% lên 16%, khác với nhu cầu đột biến của Ấn Độ.
Nhưng dù bất đồng về nhập khẩu dầu Nga, Mỹ vẫn tiếp tục là đối tác chiến lược quan trọng nhất của Ấn Độ, theo ông Happymon Jacob. “Đơn giản là không có sự lựa chọn nào khác, ít nhất là ở thời điểm hiện tại”, ông bình luận
Hai nguồn tin từ chính phủ Ấn Độ cho biết New Delhi muốn cải thiện quan hệ với Washington và sẵn sàng tăng cường mua năng lượng từ Mỹ nhưng vẫn chưa muốn ngừng hoàn toàn việc nhập khẩu dầu từ Nga. Hôm 26/8, Ngoại trưởng Ấn Độ cho biết các cuộc thảo luận với Mỹ vẫn đang diễn ra, xoay quanh vấn đề thương mại, an ninh năng lượng, bao gồm hợp tác hạt nhân, khai thác khoáng sản quan trọng.
Trong loạt hoạt động ngoại giao nhằm hướng tới thế giới đa cực, các quan chức cấp cao Ấn Độ đã tới Nga những ngày gần đây. Trong khi, Thủ tướng Narendra Modi dự kiến thăm Trung Quốc tháng này, lần đầu sau hơn bảy năm. Ông Modi sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), bắt đầu vào 31/8.
Giới chuyên gia cho rằng các nước khác có thể sẽ nhìn vào cách Ấn Độ phản ứng trước mức thuế 50% của Mỹ để định hình hành động của mình. “Điều rút ra quan trọng đối với các nước khác là nếu Ấn Độ – một cường quốc kinh tế và quân sự đang nổi – cũng chịu áp lực lớn từ Mỹ, thì họ có thể còn ít khả năng hơn để chống đỡ trước sức ép của Washington”, nhà phân tích Jacob nhận định.
Phiên An (theo Reuters)