Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi – Ảnh: Q.P.
Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TP.HCM) bày tỏ đồng tình với chủ trương thành lập trung tâm tài chính quốc tế và mong muốn sau khi Quốc hội thông qua, trung tâm này sớm ra đời, hoạt động nhanh, mang lại hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia giao dịch.
Làm rõ lợi thế cạnh tranh từng địa điểm
Tuy nhiên, ông Nhân băn khoăn vì sao một trung tâm đặt hai địa điểm lại tốt hơn xây dựng hai trung tâm ở hai địa điểm. Vì vậy, ông đề nghị cần làm rõ lợi thế từng địa điểm khi khó có thể thực hiện được yêu cầu một trung tâm hai điểm đến, sẽ không chồng chéo chức năng.
Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) thì đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin để đảm bảo sự thành công khi quyết định xây dựng các trung tâm tài chính. Dẫn chứng từ trung tâm gần đây nhất được xây dựng năm 2018 là Astana, nhưng đến nay vẫn chưa đạt kỳ vọng theo lộ trình.
“Tại sao 7-8 năm vừa qua không có quốc gia nào thành lập trung tâm tài chính quốc tế? Nhiều nước cũng có vị trí địa lý, múi giờ ưu việt nhưng vẫn không thành lập.
Những năm qua công nghệ thông tin thay đổi nhiều, nên cần tính thêm khi có thể thế giới đang nghiên cứu bước chuyển này, để tính toán kỹ lưỡng, thiết kế chính sách tốt hơn” – đại biểu Hoàng Anh nêu.
Cùng đó đại biểu đề nghị cần cung cấp thêm thông tin về sự khác biệt của một trung tâm hai cơ sở (TP.HCM và Đà Nẵng).
Cũng bởi trên thế giới chưa có quốc gia nào thành lập mô hình này, hoặc thành lập 2-3 trung tâm tài chính nhưng hoạt động độc lập. Do đó, việc đánh giá kỹ lưỡng các tính ưu việt của mô hình này để tạo sự cạnh tranh vượt trội.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết trước đây TP.HCM, sau này là Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) đã xây dựng đề án về tổ chức trung tâm tài chính quốc tế.
Đề án có học tập kinh nghiệm quốc tế, phân tích các điều kiện cần và đủ để đề xuất trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Ông Mãi cho biết ban đầu xây dựng đề án trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM. Quá trình báo cáo, góp ý sau này có bổ sung thêm Đà Nẵng và từ đó xây dựng hai trung tâm tài chính song hành.
Tuy vậy sau khi nghiên cứu một số trung tâm tài chính quốc tế thế giới, thấy rằng các nước chỉ có một trung tâm. Trong khi Việt Nam đi sau, nền kinh tế vừa phải lại tổ chức hai trung tâm.
Do vậy đề án sau đó sửa lại trình xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam nhưng đặt hai cơ sở tại TP.HCM và Đà Nẵng.
“Trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng đề nghị làm rõ mô hình một trung tâm hai cơ sở, cũng như làm rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, phân định, mối quan hệ tương hỗ giữa hai cơ sở để tránh cạnh tranh giữa các cơ sở”, ông Mãi cho hay.
Vì sao phải xây dựng một trung tâm hai điểm đến?
Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cho rằng việc xây dựng một trung tâm, hai điểm đến là do trước đây khi xây dựng cơ chế có vướng mắc giữa hai địa phương. Nhiều nhà đầu tư cũng băn khoăn Đà Nẵng là chi nhánh của TP.HCM hay là trung tâm tài chính độc lập.
Do đó, Bộ Chính trị kết luận Việt Nam sẽ xây dựng một trung tâm tài chính đặt tại hai nơi TP.HCM và Đà Nẵng. Sự khác biệt là TP.HCM sẽ phát triển thị trường vốn, các ngân hàng, fintech, dịch vụ hỗ trợ chuỗi cung ứng khu vực gắn với khu thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu; còn Đà Nẵng là tài chính xanh, tài chính offshore, tài chính công nghệ, kiều hối, quản lý quỹ và gắn với khu thương mại tự do…
Thông tin thêm, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cho rằng việc hai trung tâm tài chính non trẻ cùng ra đời độc lập, sẽ tạo sự cạnh tranh và giành giật nhà đầu tư, làm suy yếu lẫn nhau.
Vì vậy Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị đồng ý thành lập một trung tâm tài chính nhưng đặt hai nơi, định hướng phát triển khác nhau và không xung đột, và “không giẫm chân lên nhau”.
Theo đó, ông Bình khẳng định đến nay Việt Nam đã hội đủ điều kiện phát triển trung tâm tài chính quốc tế khi nhu cầu lớn, nếu không làm sẽ bị mất cơ hội và đặc biệt là “khó cạnh tranh được với các trung tâm tài chính ở Thượng Hải, Singapore, Dubai…”.