Hà NộiÔng Phạm Thái Hà bị cáo buộc giới thiệu với cấp trên, tác động tới cấp dưới để giúp Tập đoàn Thuận An trúng thầu sai luật hai dự án ở Bắc Giang và Hà Nội, qua đó nhận 750 triệu đồng.
Ngày 10/9, sau hai ngày xét hỏi, VKSND Hà Nội công bố bản luận tội với 29 bị cáo trong 5 vụ gian lận đấu thầu liên quan Tập đoàn Thuận An.
Ông Phạm Thái Hà, cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu Trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội, là người duy nhất bị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi. Ông đã nộp 1,2 tỷ đồng khắc phục hậu quả trước cáo buộc nhận 750 triệu đồng từ Thuận An.
Ông Phạm Thái Hà (đứng) và các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: Danh Lam
Ông Lê Ô Pích, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang, cũng là người duy nhất bị truy tố Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, bị VKS đề nghị mức án 3-4 năm tù.
Ông bị cáo buộc nhận 4 tỷ đồng “hoa hồng” từ Tập đoàn Thuận An, sau khi tạo các điều kiện không trong sáng cho doanh nghiệp này trúng thầu công trình trị giá hơn 1.100 tỷ đồng.
27 người còn lại đều bị xét xử về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, trong đó Nguyễn Duy Hưng, cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thuận A, bị VKS đề nghị mức án nặng nhất, 10-11 năm. Ông Hưng bị đánh giá có vai trò cao nhất, phạm tội “mang tính chất thao túng” làm tha hóa biến chất các cán bộ liên quan.
Theo bản luận tội, ông Hưng “lợi dụng mối quan hệ thân thiết” với một số lãnh đạo cấp cao nhà nước, nhờ họ can thiệp, giới thiệu, tác động tới các địa phương, Bộ Giao thông vận tải. Việc này giúp Tập đoàn Thuận An được tạo điều kiện tham gia đấu thầu, thi công. Ông trực tiếp gặp người có thẩm quyền để thỏa thuận tỷ lệ chi phần trăm, thông đồng, móc ngoặc tại 5 dự án, gây thiệt hại tài sản Nhà nước hơn 120 tỷ đồng.
Cựu chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng. Ảnh: Danh Lam
5 cựu giám đốc ban quản lý tại 4 tỉnh thành và Cục Đường bộ bị VKS đề nghị mỗi người 4-7 năm tù, trong đó ông Nguyễn Văn Thạo, cựu Giám đốc Ban quản lý dự án Bắc Giang, bị đề nghị tới 6-7 năm, mức phạt cao thứ hai trong vụ án. Số tiền ông Thạo nhận từ Thuận An là 11 tỷ đồng, trong đó có 3 tỷ được chia cho cựu Phó chủ tịch tỉnh Lê Ô Pích.
Các giám đốc ban quản lý dự án bị cáo buộc tạo nhiều cơ chế đặc biệt, trái pháp luật cho Tập đoàn Thuận An, nhận hoa hồng của doanh nghiệp này sau khi dự án về tay. Mỗi cựu giám đốc được ít nhất 5 tỷ đồng, nhiều nhất hơn 9 tỷ đồng, đều đã nộp lại đủ trước ngày mở phiên tòa.
Các bị cáo còn lại được xét tình tiết vai trò thứ yếu, phạm tội ít nghiêm trọng theo chỉ đạo cấp trên, bị đề nghị 18 tháng án treo đến 4 năm tù, trong đó có 7 người được đề nghị án treo
VKS ghi nhận số tiền các bị cáo và gia đình đã nộp giai đoạn trước xét xử, cùng các tài sản kê biên đã nhiều hơn thiệt hại 120 tỷ đồng, nên đề nghị tòa xử lý theo quy định về khắc phục thiệt hại vụ án.
Đại diện VKSND Hà Nội thực hành quyền công tố tại tòa. Ảnh: Danh Lam
Hai ngày xét hỏi, không bị cáo nào kêu oan, đều trình bày ngắn gọn, nhận tội. Cựu chủ tịch Thuận An khai đã lợi dụng các mối quan hệ để “đối ngoại chạy dự án”, mặt khác đôn đốc nhân viên gian lận hồ sơ, thông đồng chủ đầu tư, kiếm “quân xanh, quân đỏ”. Ông trực tiếp chỉ đạo chia barem các khoản hoa hồng và cử người hoặc tự mình đi biếu sau mỗi lần trúng thầu.
Ông Hưng và nhiều bị cáo dưới quyền phân trần một số công trình dự toán quá thấp, khó thực hiện, nhiều rủi ro. Vì địa phương nhờ vả thuyết phục, ông vì thế vẫn thực hiện dù bị lỗ.
Hưng cho rằng cơ chế “xin – cho” là nguyên nhân khách quan khiến các doanh nghiệp lớn có năng lực như của mình phải dùng đến những phương cách sai lầm, dẫn đến lao lý.
Trong khi đó, biện luận phổ biến của các cán bộ nhận tiền và giúp đỡ trái luật cho tập đoàn này là “được lãnh đạo tỉnh có lời, chỉ đạo” trong những bữa sáng, bữa trưa, bữa tối tại nhà lãnh đạo. Nên họ tự nhận thức đây là “doanh nghiệp của các bác trung ương”.
Khi dốc lòng giúp, họ cũng vô tư nhận những túi quà nặng nhiều kilogam nhưng “không biết đó là tiền”.
Người đưa là các cấp dưới của Hưng tại Thuận An cũng “không biết đó là tiền”. Lý luận của họ bị chủ tọa nghiêm khắc nhắc nhở, cho rằng “làm việc đó quá nhiều rồi” nên coi là bình thường.
Ông Phạm Thái Hà trình bày ngắn nhất, chỉ xin được thông cảm cho những “rủi ro, không thể lường trước” trong nghề trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội.
Theo VKS, 5 công trình liên quan sai phạm của các bị cáo trong vụ án này gồm: Dự án cầu Đồng Việt tại huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang (cũ); Dự án cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ tại tỉnh Tuyên Quang(cũ); Dự án Cầu Vĩnh Tuy 2 tại Hà Nội; Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam của Bộ Giao thông vận tải, nay là Bộ Xây dựng và Đường ven sông kết nối từ đường cao tốc Hạ Long – Hải Phòng đến thị xã Đông Triều – dự án trọng điểm của tỉnh Quảng Ninh.
Không xuất hiện, không được triệu tập đến tòa, nhiều cá nhân, cán bộ liên quan và có sai phạm đang được cơ quan điều tra tách hồ sơ, tiếp tục xử lý.
Phiên tòa đang tiếp tục phần tranh tụng.
Thanh Lam