Hàng loạt công ty chứng khoán quy mô lớn lẫn nhỏ đang lên kế hoạch tăng vốn gấp vài lần đến chục lần để cho vay ký quỹ và tự doanh.
Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) tuần trước tăng vốn điều lệ thêm 1.188 tỷ đồng, lên hơn 20.800 tỷ thông qua đợt chào bán cổ phiếu riêng lẻ. Đây là đợt phát hành thứ hai trong nửa năm qua của TCBS, giúp họ vượt SSI để thành công ty chứng khoán có vốn điều lệ lớn nhất thị trường.
Cùng lúc, Công ty Chứng khoán TP HCM (HSC) cũng chào bán gần 360 triệu cổ phiếu ra công chúng, tăng vốn từ 7.208 tỷ lên 10.808 tỷ đồng. Họ dùng 70% tiền thu được để bổ sung vốn cho vay ký quỹ, còn lại tự doanh.
MBS, một công ty trong top 10 thị phần môi giới, cũng có kế hoạch phát hành cổ phiếu để tăng vốn từ 5.728 tỷ lên 6.673 tỷ đồng. ACBS sau các đợt tăng vốn liên tục từ 3.000 tỷ đồng lên 10.000 tỷ, cũng đang lên kế hoạch tăng thêm 1.000 tỷ đồng.
Cuộc đua tăng vốn sôi động không kém ở những công ty chứng khoán nhóm giữa. Chứng khoán Rồng Việt tính nâng vốn từ 2.430 tỷ lên 3.200 tỷ đồng qua trả cổ tức bằng cổ phiếu, phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn người lao động (ESOP) và chào bán cho nhà đầu tư chiến lược.
SHS đầu năm nay dự tính tăng vốn từ 8.131 tỷ hơn gấp đôi (17.000 tỷ đồng) để vào top 3 vốn điều lệ lớn nhất thị trường. Tuy nhiên, họ sau đó chỉ tăng lên 8.944 tỷ đồng và dừng phương án chào bán cho cổ đông hiện hữu vì “đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố thị trường”.
Ở nhóm dưới, hàng loạt công ty chứng khoán cũng công bố kế hoạch tăng vốn tham vọng. Điểm chung là công ty quy mô càng nhỏ thì kế hoạch tăng vốn càng lớn. Tiền thu được họ chủ yếu bơm vào cho vay ký quỹ, bởi đây đang trở thành nguồn thu chủ lực khi mảng môi giới không còn đóng góp nhiều.
Chứng khoán APG, một công ty vừa tái cấu trúc, dự kiến phát hành 100 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư chuyên nghiệp để đưa vốn điều lệ từ 2.236 tỷ lên 3.236 tỷ đồng. Lãnh đạo công ty này gọi đây là phương án phù hợp nhất bởi năm ngoái họ lỗ nên không đủ điều kiện chào bán cho cổ đông hiện hữu.
“Sau khi tái cấu trúc và đón cổ đông lớn từ Singapore, chúng tôi có lộ trình tăng vốn liên tục, dự kiến đến 2027 gấp 3 lần hiện tại, vượt mức 10.000 tỷ đồng”, ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó chủ tịch HĐQT Chứng khoán APG, nói.
VTG sau khi đổi tên và chuyển trụ sở đã lên kế hoạch tăng vốn gấp 22 lần hiện tại, từ 138 tỷ lên 3.036 tỷ đồng. Tương tự, OCBS sau khi “lột xác” khỏi VISecurities và thay đổi một loạt nhân sự cấp cao cũng muốn tăng vốn 4 lần, lên 1.200 tỷ đồng.
Theo thống kê của nhóm phân tích SSI Research, các công ty chứng khoán liên tục điều chỉnh vốn điều lệ từ 2020 đến nay, với mức tăng trưởng kép hàng năm hơn 30%.
Ông Trương Minh Phương Duy, chuyên viên cao cấp tại SSI Research, nhận định các đợt tăng vốn gắn chặt với xu hướng thị trường. Cụ thể, giai đoạn 2020-2022 thị trường bùng nổ, các công ty chứng khoán cũng ồ ạt tăng vốn để cho vay ký quỹ và giành thêm thị phần. Hai năm gần đây, làn sóng này chậm lại do thị trường kém khả quan. Từ đầu năm đến nay, các công ty lại cấp tập tăng vốn khi thị trường chứng khoán hồi phục mạnh.
Xu hướng tăng vốn gần đây hoàn toàn là cuộc đua nội bộ của các công ty chứng khoán trong nước, vắng bóng sự tham gia của nhóm doanh nghiệp ngoại, theo ông Lê Hoàng Tân, Phó tổng giám đốc ACBS. Nguyên nhân chủ yếu theo ông Tân, đến từ chênh lệch lãi suất và biến động tỷ giá khiến các tập đoàn mẹ ở nước ngoài tạm hoãn rót vốn vào công ty con ở Việt Nam.
Những công ty có quy mô lớn hoặc ngân hàng đứng sau như TCBS, CTS, MBS, ACBS đang dẫn đầu sóng tăng vốn. “Ngân hàng mẹ vừa hỗ trợ vốn lớn, vừa tạo tin tưởng cho nhà đầu tư nhờ tín nhiệm cao. Nhờ vậy, các công ty thuộc nhóm này dễ huy động với chi phí thấp hơn so với các đơn vị độc lập”, ông Tân nói.
Nguồn vốn mới bơm vào thị trường giúp dư địa cho vay ký quỹ tăng lên, đồng thời khiến cuộc đua hạ lãi suất cho vay khốc liệt hơn. Lãnh đạo nhiều công ty chứng khoán cho biết đã điều chỉnh lãi suất margin từ giữa năm ngoái, nhưng tần suất và biên độ giảm ngày càng lớn. Lãi suất phổ thông trước đây dao động 14-15% một năm, hiện giảm còn 12-13%. Các gói vay ưu đãi có nhiều điều khoản ràng buộc cũng hạ từ 9% xuống 6-7% một năm, để kích cầu đòn bẩy tài chính.
Hoạt động cho vay ký quỹ bị giới hạn bởi nhiều quy định như tỷ lệ cho vay tối đa trên một cổ phiếu không vượt quá 10% vốn chủ sở hữu hoặc 5% lượng cổ phiếu niêm yết. Tỷ lệ này với một khách hàng cũng không được vượt quá 3% vốn chủ sở hữu.
“Những giới hạn này giữ nguyên trong thời gian dài, trong khi quy mô thị trường và mức đầu tư của khách hàng ngày càng tăng. Do đó, tăng quy mô vốn là điều kiện tiên quyết để các công ty chứng khoán đáp ứng nhu cầu thị trường”, Phó tổng giám đốc ACBS nói.
Phương Đông