Bộ Tài chính giữ nguyên phương án nộp thuế cổ tức, thưởng bằng chứng khoán vào thời điểm chuyển nhượng, thay vì trả ngay lúc nhận như đề xuất cách đây 3 tháng.
Thông tin này được Bộ Tài chính đề cập trong bảng tổng hợp ý kiến dự thảo sửa Nghị định 126, quy định một số điều của Luật Quản lý thuế.
Theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh đất nước đang tập trung phát triển kinh tế tư nhân và chuẩn bị nâng hạng thị trường chứng khoán, việc kê khai và nộp thuế ngay khi trả cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán có thể gây khó khăn cho cá nhân và doanh nghiệp.
Với cá nhân, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu nhưng chưa chuyển nhượng, đây chỉ là giấy tờ có giá nên nhà đầu tư chưa có dòng tiền để nộp thuế. Về phía doanh nghiệp, nếu khấu trừ và nộp thuế thay cá nhân, họ phải chuẩn bị một khoản tài chính tương ứng, ảnh hưởng khả năng huy động vốn và sản xuất kinh doanh.
Dù vậy, Bộ Tài chính nhắc lại quan điểm đề xuất nộp thuế thu nhập cá nhân ngay khi chia cổ tức bằng chứng khoán là phù hợp quy định. Theo cơ quan soạn thảo, về nguyên tắc, khi doanh nghiệp có lợi nhuận mới chia cổ tức cho nhà đầu tư.
Đề xuất đánh thuế ngay được Bộ Tài chính đề cập lần đầu vào cuối tháng 6. Khi đó, Bộ cho rằng quy định nộp thuế cổ tức, thưởng bằng chứng khoán vào thời điểm chuyển nhượng gây bất cập. Bởi nhiều cá nhân nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán không có nhu cầu chuyển nhượng trong thời gian dài.
“Điều này gây ra hệ lụy là tài sản và thu nhập của các cá nhân, đặc biệt cổ đông lớn, chiến lược như ban giám đốc, ban kiểm soát tăng lên nhưng chưa bị đánh thuế kịp thời”, Bộ Tài chính nêu.
Việc hoãn thời điểm kê khai, nộp thuế cho đến khi chuyển nhượng có thể tạo tình trạng “đóng thuế trễ” với khoản thu nhập thực tế đã tăng, theo Bộ Tài chính. Quy định này cũng gây khó khăn cho cơ quan quản lý khi phải theo dõi, kiểm soát và thu thuế thu nhập cá nhân trong thời gian dài.
Theo tính toán của Bộ Tài chính, giai đoạn 2016-2024, số thuế thu nhập cá nhân đã kê khai từ đầu tư vốn gần 52.000 tỷ đồng. Số thu từ đánh thuế cổ tức, thưởng trả bằng chứng khoán chiếm 2,54%, tức khoảng 1.318 tỷ đồng. Trong khi đó, nếu toàn bộ cổ phiếu thưởng trong giai đoạn này được chuyển nhượng theo mệnh giá 10.000 đồng và thuế suất 5%, ước tính thuế thu nhập cá nhân lên tới 17.240 tỷ.
Tuy nhiên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng chênh lệch hàng chục nghìn tỷ đồng “chưa thu” thực chất nằm trong doanh nghiệp, phục vụ tái đầu tư sản xuất kinh doanh, tạo ra việc làm, đóng góp gián tiếp vào tăng trưởng kinh tế và nguồn thu ngân sách dài hạn. Nếu buộc thu ngay, dòng vốn này có thể bị rút ra, giảm khả năng tái đầu tư và phát triển của doanh nghiệp.
Nhiều tổ chức và doanh nghiệp đồng quan điểm đề xuất đánh thuế ngay ảnh hưởng đến lợi ích của nhà đầu tư, làm suy giảm động lực đầu tư dài hạn. Việc chia cổ tức bằng cổ phiếu về bản chất chỉ là điều chỉnh kỹ thuật trong cấu trúc vốn, làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành nhưng không tăng giá trị tài sản của cổ đông.
“Tại ngày giao dịch không hưởng quyền để chốt danh sách cổ đông nhận cổ phiếu thưởng, giá cổ phiếu của công ty cũng giảm tương ứng. Chỉ khi cổ đông thực hiện chuyển nhượng cổ phiếu hoặc phần vốn góp, họ mới phát sinh thu nhập thực tế và khoản này mới được xem là thu nhập hợp lý của cá nhân”, Tập đoàn Masan (MSN) nêu ý kiến.
Phương Đông