Dù là chợ đầu mối lớn, chủ yếu bán sỉ hàng thời trang nhưng nhiều thương nhân tại chợ Tân Bình cũng đang lâm vào tình trạng ế ẩm kéo dài – Ảnh: Q.BẢO
Sở Công Thương TP.HCM đang xây dựng đề án tổng thể để phát triển hệ thống chợ truyền thống, thích ứng với chuyển đổi số và nhu cầu tiêu dùng mới.
Đề án bàn về nhiều giải pháp từ hạ tầng, quy hoạch, thay đổi công năng…
“Ba đời bán ở chợ nên không đành nghỉ”
Kinh doanh trong ngôi chợ vốn nhộn nhịp vì nằm ở vị trí đắc địa của thành phố, nhưng chị Ngô Thị Đông – tiểu thương chợ Bà Chiểu (TP.HCM) – cho biết hoạt động kinh doanh tại chợ từ dịch COVID-19 đến nay ngày càng khó khăn, đặc biệt với nhóm thời trang gần như ế ẩm triền miên, không ít sạp cả ngày không có được người khách.
Theo chị Đông, nhiều tiểu thương vẫn còn cố gắng bám trụ với chợ bởi đây không chỉ là công việc mà còn là thói quen, là kỷ niệm, là nghề truyền thống gia đình, có nhà cả ba đời cùng bán ở chợ.
Tương tự, mỗi ngày đến chợ gần như chỉ để lướt điện thoại và ngồi tám chuyện, bà Trịnh Thị Hương – thương nhân ngành hàng thời trang tại chợ Thủ Đức (TP.HCM) – cho biết tại chợ có đa dạng ngành hàng và được chia từng khu vực bán từ thực phẩm, thời trang, hóa mỹ phẩm, đồ gia dụng… nhưng gần như chỉ có ngành hàng thực phẩm là tạm ổn, còn lại ế dần đều.
“Sức mua giảm đến 70% so với thời điểm trước dịch COVID-19. Giờ đi chợ sỉ nhập hàng mới về, bán với giá gần như giá vốn nhưng cũng không có mấy khách mua, trong khi những năm trước đây nhập về đến đâu bán hết đến đó”, bà Hương than.
Quản lý một chợ truyền thống được xem là có quy mô tương đối lớn tại TP.HCM, bà Bùi Thị Ánh Nguyệt – đại diện Ban quản lý chợ Phạm Văn Hai (phường Tân Sơn Hòa) – cho biết theo thiết kế, chợ có 1.698 quầy sạp nhưng thực tế hiện chỉ có hơn 900 quầy sạp hoạt động, số còn lại làm kho hoặc nghỉ bán.
Theo bà Nguyệt, tình trạng thương nhân nghỉ bán, giảm bán diễn ra nhiều năm nay, nhưng rơi rụng nhiều nhất là trong khoảng 2-3 năm trở lại đây do ế ẩm hẳn. Thương nhân nghỉ nhiều khiến nguồn thu của chợ giảm mạnh, gây khó cho công tác quản lý và sửa chữa.
“Nếu không có những giải pháp căn cơ thì việc thương nhân bỏ chợ, chợ hoạt động cầm chừng sẽ là câu chuyện phổ biến tại nhiều chợ truyền thống trên địa bàn TP”, bà Nguyệt nhận định.
Cách nào để “giải cứu” chợ?
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, đại diện chợ Xóm Chiếu (phường Xóm Chiếu) cho rằng nhiều chợ truyền thống xuống cấp, nhếch nhác, hệ thống thoát nước hư hỏng… khiến người dân ngày càng ngại vào mua sắm. Ngoài ra chợ tự phát, chợ lấn chiếm vỉa hè bùng nổ, bủa vây quanh chợ kể từ sau dịch COVID-19 khiến hoạt động của các chợ truyền thống khó khăn hơn.
Tình trạng ế ẩm tại chợ truyền thống, đặc biệt đối với ngành hàng thời trang đang diễn ra ngày càng trầm trọng – Ảnh: Q.BẢO
“Chính quyền cần xem xét sớm nâng cấp chợ xuống cấp và xử lý dứt điểm việc kinh doanh tự phát, lấn chiếm vỉa hè đang tràn lan. Kinh doanh trong chợ có quản lý, có nộp thuế, phí, trong khi chợ tự phát gần như không ai quản, không thuế phí gì. Điều này là không công bằng”, vị này cho biết.
Trong khi đó kinh doanh tại chợ Bình Tây (phường Bình Tây) nhiều năm qua, ông Nguyễn Văn Quyền cho biết thời gian qua Nhà nước có hỗ trợ tập huấn bán hàng online, livestream bán hàng cho thương nhân nhưng chưa hiệu quả như kỳ vọng.
“Việc tập huấn đứt đoạn, trong khi nhiều người bán có tuổi, không rành công nghệ nên khó duy trì hoạt động này. Ngoài ra, không gian tại nhiều sạp khá khiêm tốn, chật chội nên không phù hợp cho việc livestream bán hàng”, ông Quyền lý giải.
Theo ông Quyền, Nhà nước cần có chính sách dài hạn, giải pháp phù hợp để hỗ trợ tiểu thương bán online. Ngoài ra, việc giải thể chợ hoạt động kém hiệu quả để dồn nguồn lực lại cho chợ hoạt động hiệu quả hơn cũng là điều cần thiết và cần làm sớm.
Bà Bùi Thị Ánh Nguyệt cho rằng ngoài chính sách về hạ tầng, thay đổi công năng các chợ, Nhà nước cần xem lại việc kiểm soát đối với hoạt động của các sàn thương mại điện tử, hoạt động kinh doanh online,
“Kênh thương mại điện tử đang bùng nổ, nhiều hàng hóa được kinh doanh qua kênh này có giá rẻ đến bất ngờ khiến thương nhân tại chợ không thể cạnh tranh lại, thậm chí dù có bán dưới giá vốn cũng chào thua.
Không biết chính sách thuế, phí áp dụng với kênh kinh doanh này hiện nay thế nào, có công bằng với các lực lượng kinh doanh khác không”, bà Nguyệt đặt vấn đề.
Trong khi đó, đại diện một ban quản lý chợ tại TP.HCM cho biết chính quyền có bàn đến phương án phát triển chợ truyền thống gắn với hoạt động trải nghiệm, du lịch, nhưng để thực hiện giải pháp này hiệu quả cần có chính sách rõ ràng về hỗ trợ thương nhân giữ nghề, chuyển đổi nghề, hỗ trợ công tác quản lý chợ và kết nối nguồn khách du lịch.
Ưu tiên bố trí nguồn vốn cho hoạt động xây mới, nâng cấp chợ chưa nhiều
Theo đại diện một ban quản lý chợ tại TP.HCM, Nghị định số 60/2024/NĐ-CP cho phép các địa phương đầu tư xây dựng chợ bằng nguồn ngân sách (đầu tư công) cho tất cả các hạng chợ 1, 2, 3… là một trong những điểm mới đáng chú ý về phát triển và quản lý chợ, giúp tháo gỡ những ‘nút thắt’ trong đầu tư, phát triển chợ – đây là điểm thuận lợi.
Tuy nhiên hiện việc ưu tiên bố trí nguồn vốn cho hoạt động xây mới, nâng cấp, sửa chữa các chợ truyền thống ở một số địa phương vẫn chưa được như kỳ vọng.
Cùng “Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM”
Báo Tuổi Trẻ phối hợp Sở Công Thương TP.HCM mở diễn đàn “Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM”. Diễn đàn nhằm lắng nghe ý tưởng, giải pháp từ các doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và người dân để xây dựng, phát triển công nghiệp – thương mại cho TP.HCM mới, hình thành một đô thị mạnh về công nghiệp – thương mại – dịch vụ, có sức cạnh tranh quốc tế.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ – giám đốc Sở Công Thương TP.HCM – cho biết sẽ trân trọng, lắng nghe từng ý kiến góp ý của người dân, doanh nghiệp để tham mưu UBND TP.HCM các giải pháp đột phá để phát triển công nghiệp – thương mại – dịch vụ.
Bạn đọc tham gia diễn đàn có thể gửi về tòa soạn báo Tuổi Trẻ, 60A Hoàng Văn Thụ, phường Đức Nhuận, TP.HCM, hoặc gửi ý kiến qua email: kinhte@tuoitre.com.vn.
