Giá điện có thể được điều chỉnh tăng từ 2-5% vào tháng 10 tới – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Theo tờ trình dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung được Bộ Công Thương đưa ra để thẩm định đã nêu theo Luật Điện lực, giá bán lẻ điện được phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động thực tế của thông số đầu vào, bù đắp.
Chi phí hợp lý, hợp lệ với lợi nhuận hợp lý để bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội của từng thời kỳ và cấp độ thị trường điện cạnh tranh.
Sửa đổi quy định vì loạt chi phí chưa được bù đắp?
Về thực tiễn, Bộ Công Thương cho hay Chính phủ đã ban hành nghị định 72/2025 và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã tiến hành triển khai thực hiện việc xây dựng, tính toán giá bán lẻ điện bình quân theo quy định về điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân trong năm 2025.
Tuy vậy vẫn còn một số khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân, dẫn tới EVN bị lỗ trong giai đoạn 2022-2023.
Trong đó để giảm thiểu ảnh hưởng của dịch COVID-19 đến an sinh xã hội và phát triển kinh tế đất nước, giá điện năm 2022 được giữ nguyên không điều chỉnh tăng khi thông số đầu vào như giá than nhập khẩu tăng do chiến tranh Nga – Ukraine. Giá điện năm 2023 được điều chỉnh tăng nhưng ở mức vừa phải nên giá điện điều chỉnh vẫn thấp hơn nhiều so với mức giá điện cần được điều chỉnh. Vì vậy mức tăng của giá điện vẫn chưa thu hồi được đầy đủ chi phí phát sinh.
Theo báo cáo của EVN, số lỗ lũy kế 2 năm 2022 – 2023 khoảng 50.029 tỉ đồng, năm 2024 dù EVN có lãi nhưng lỗ lũy kế của công ty mẹ – EVN còn khoảng 44.792 tỉ USD.
Bộ Công Thương cho hay theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, trường hợp doanh nghiệp lỗ thì thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm kể từ năm phát sinh lỗ.
Có nghĩa số lỗ năm 2022 chỉ được xem xét chuyển lỗ đến hết năm 2027 và nếu kết quả hoạt động kinh doanh các năm 2023 – 2027 của EVN có lãi thì mới được chuyển, bù đắp khoản lỗ 2022. Song do năm 2023 EVN vẫn tiếp tục lỗ nên không những không chuyển được khoản lỗ sang năm 2023 mà còn phát sinh thêm.
Dự kiến khoản lỗ của năm 2023 được xem xét chuyển lỗ, phân bổ đến hết năm 2028 trong trường hợp kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh các năm 2023 – 2027 của EVN phải có lãi đủ lớn để bù đắp khoản lỗ năm 2022 trước đó và năm 2023.
Vì vậy EVN cho rằng giá bán lẻ điện cần được bù đắp kịp thời để thu hồi đủ chi phí, góp phần bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp, giảm số lỗ lũy kế hoạt động sản xuất kinh doanh của EVN.
Từ đó giúp EVN có nguồn lực đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, cụm nhà máy điện Quảng Trạch, nhà máy điện gió ngoài khơi, các nhà máy thủy điện mở rộng và các nguồn điện được Chính phủ, bộ ngành giao đầu tư.
Việc phân bổ khoản lỗ có mức độ ảnh hưởng nhỏ
Trong dự thảo sửa đổi Nghị định 72, Bộ Công Thương kiến nghị bổ sung thêm quy định liên quan đến các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện, là những khoản chi phí được phép tính nhưng chưa tính đầy đủ, sẽ được phân bổ vào giá bán lẻ điện hàng năm.
Đánh giá về những tác động của việc sửa đổi nghị định, Bộ Công Thương cho hay trong bối cảnh 7 tháng đầu năm nay tình hình thủy văn có nhiều thuận lợi, giúp kết quả sản xuất kinh doanh của EVN khả quan hơn.
Vì vậy việc bổ sung quy định khoản chi phí khác liên quan làm EVN lỗ trong các năm 2022 – 2023 vào dự thảo nghị định, nếu được ban hành thì điều hành giá điện các tháng cuối năm 2025 dự kiến chưa ảnh hưởng tới giá bán lẻ điện bình quân hiện hành sau khi được tính toán, cập nhật phân bổ khoản chi phí khác.
Trong trường hợp phải phân bổ thì mức độ ảnh hưởng được xem là nhỏ, có thể trong khoảng từ 2% đến 5% thuộc thẩm quyền của EVN.
Dự kiến EVN tính toán nếu điều chỉnh giá bán lẻ điện vào tháng 10-2025 thì sẽ tăng CPI khoảng 0,03 điểm phần trăm. Trong khi việc điều chỉnh giá bán điện theo biên độ nhỏ, giúp đảm bảo quyền và lợi ích của các đơn vị điện lực và khách hàng.
Theo kế hoạch, thời gian dự kiến ban hành nghị định này là vào tháng 9-2025.