Hà NộiKhi bị kẻ “ngáo đá” vô cớ chĩa súng đe dọa, Trịnh Hồng Phong và một số người kịp thời khống chế, tước vũ khí. Nhưng Phong sau đó vẫn dùng gậy golf đánh khiến người này liệt nửa cơ thể.
Bản án ngày 30/7 của TAND Hà Nội xác định, 14h ngày 27/8/2023, tại một ngã tư thuộc khu đô thị Thanh Hà, Hà Nội, Nguyễn Tuấn Anh, 27 tuổi, có biểu hiện “không bình thường”, cầm dao đe dọa nhiều người đi đường.
Anh ta sau đó tiến vào quán nước ven đường, liên tiếp dùng tay vỗ 3-4 cái vào mặt một thanh niên không quen biết và giơ dao khiến nạn nhân sợ, bỏ chạy. Không thấy Tuấn Anh đuổi đánh nữa, anh này mới trở lại quán nước.
Cùng lúc này, Trịnh Hồng Phong, 30 tuổi đi làm về, ghé vào quán, được nạn nhân và nhóm bạn kể lại sự việc. Phong gọi điện báo trưởng công an xã, được cán bộ này dặn: “Không được đánh người ta, không được đánh nhau”.
VKSND Hà Nội xác định, trong khi công an trên đường tới hiện trường, Tuấn Anh quay lại quán nước với khẩu súng tự chế trên tay, giơ về phía mọi người. Nhóm anh Phong hô nhau bỏ chạy.
Do ngồi góc trong cùng vướng bàn uống nước, Phong không chạy kịp, bị Tuấn Anh tiến lại chĩa súng, đe dọa.
Nhóm bạn của Phong kiếm được một vài tuýp sắt, quay lại vụt vào chân và mạng sườn Tuấn Anh khiến anh ta phải bỏ chạy. Đám đông tiếp tục chạy theo, vụt thêm một nhát vào chân khiến Tuấn Anh ngã xuống đất.
Cáo trạng nêu, Tuấn Anh đang nằm nghiêng thì bị Phong tiến đến dùng gậy golf vụt một phát vào vùng đầu gây chảy máu. Tuấn Anh tay trái vẫn cầm súng, định đứng dậy song Phong tiếp tục cầm gậy golf vụt một phát trúng mu bàn tay làm rơi súng xuống nền vỉa hè.
Ngay lúc này, lực lượng công an xã đến hiện trường, đưa các thanh niên về trụ sở làm việc.
Tại thời điểm tháng 12/2023, tức 4 tháng sau vụ việc, cơ quan điều tra xác định, Tuấn Anh bị chấn thương sọ não nặng sau cú vụt gậy golf, tổn thương cơ thể 86%. Hiện Tuấn Anh “không có ý thức, không nhận thức được, liệt nửa người năm một chỗ”.
Tuấn Anh bị khởi tố về tội Đe dọa giết người và tội Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Cho rằng hành vi của anh ta “có biểu hiện không bình thường” nhưng hiện bị bệnh nặng, cơ quan điều tra chưa ghi được lời khai và chưa đưa được Tuấn Anh đi giám định tâm thần. Do đó, nhà chức trách đình chỉ bị can, phục hồi giải quyết sau.
Anh Trịnh Hồng Phong tại tòa hôm 30/7. Ảnh: Danh Lam
Phong phải hầu tòa hôm 30/7 về tội Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Tại tòa, Phong khai bị đe dọa trước nên phản ứng. Phong cho rằng đó là chống trả, tự vệ, không có ý định giết Tuấn Anh, không lường được hậu quả quá nặng.
Quá trình điều tra, vợ Tuấn Anh nhận bồi thường 330 triệu đồng, không yêu cầu thêm, đồng thời có đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho Phong.
Phong bị TAND Hà Nội tòa tuyên 15 tháng tù.
Giới hạn nào cho phòng vệ chính đáng?
Những vụ việc từ “bị hại thành bị cáo” khi truy đuổi cướp, ngăn chặn tội phạm, đánh trả khi bị bắt nạt… như vụ án trên không hiếm gặp. Như anh Phong, trong các vụ án tương tự, người trong cuộc thường có cho rằng tâm lý mình bị đánh trước nên đương nhiên được tự vệ. Cùng với sự mất bình tĩnh, không xác định được tự vệ đến mức nào là đủ, người tự vệ khi này lại trở thành người tấn công.
Phân tích về ranh giới nào cho phòng vệ chính đáng, luật sư Trịnh Văn Tuyến, Văn phòng luật sư Giang Thanh, Hà Nội cho rằng điều 22 Bộ luật Hình sự đã xác định: Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng thì không phải là tội phạm.
Tuy nhiên khoản 2 điều luật này quy định, “vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng” là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.
Do đó, người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự.
Từ các quy định nêu trên, luật sư xác định, hành động, hành vi được coi là phòng vệ chính đáng khi và chỉ khi thỏa mãn đủ 3 điều kiện:
– Phải nhằm mục đích bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của chính mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức khi hành vi trái pháp luật xuất hiện.
– Chỉ được thực khi hành vi trái pháp luật, hành vi xâm phạm lợi ích chính đáng đang xảy ra, diễn ra.
-Tính chất, mức độ của hành vi, hành động chống trả, đáp trả ấy phải bảo đảm yếu tố “cần thiết”…
“Chống trả lại một cách cần thiết” là như thế nào?
Theo luật sư, với cách hiểu thông thường, “chống trả lại một cách cần thiết” là trường hợp người phòng vệ đưa ra những quyết định, hành vi, hành động, phương pháp, cách thức… vừa đủ để vô hiệu hóa hành vi nguy hiểm cho xã hội và vừa đủ để người có hành vi trái pháp luật không còn khả năng duy trì, tiếp diễn hành vi trái pháp luật của mình nữa.
Luật sư Tuyến ví dụ: A sử dụng hung khí nguy hiểm tấn công B. Nhưng do có sức khỏe tốt, đồng thời biết võ nghệ nên B dùng tay không, đánh lại A và sau đó khóa được tay, tước được hung khí của A thì đây là phòng vệ chính đáng.
Nhưng nếu sau khi B đã vô hiệu hóa được A mà B vẫn tiếp tục đánh hoặc tấn công A khiến A bị tổn hại sức khỏe hoặc tổn hại tính mạng thì sẽ là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Dẫn chiếu trong trường hợp vụ án của anh Phong và Tuấn Anh, luật sư Tuyến cho rằng, nếu sự việc chấm dứt ở thời điểm nhóm bạn của anh Phong dùng tuýp sắt đập vào chân khiến Tuấn Anh ngã xuống đất thì sẽ không có phiên tòa vừa qua.
Nhưng khi kẻ côn đồ đã bị tước vũ khí, đã bị khống chế và ngã xuống đất, không còn khả năng gây nguy hiểm mà anh Phong vẫn tiếp tục dùng gậy golf đánh bồi. Theo luật sư, hành vi này không còn cần thiết, vượt ngoài mức phòng vệ chính đáng.
Đó cũng là lý do trong cáo trạng, cơ quan công tố xác định nhóm bạn của anh Phong phòng vệ chính đáng, không gây thương tích cho Tuấn Anh và chỉ nhằm mục đích tước súng, ngăn chặn hành vi nguy hiểm. Những người này không bị truy cứu hình sự.
Hải Thư