Tám năm dẫn đầu thị phần pin xe điện, CATL vừa có đợt chào bán cổ phiếu lớn nhất thế giới năm 2025, nhằm đẩy mạnh mở rộng quốc tế.
Hôm 20/5, CATL huy động 4,6 tỷ USD trong đợt niêm yết thứ cấp tại sàn Hong Kong, trở thành đợt chào bán cổ phiếu lớn nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại trong năm. Nhà đầu tư đổ xô thu mua, khiến cổ phiếu CATL có lúc giao dịch ở mức 311,4 đôla Hong Kong, tăng mạnh so với giá chào bán 263 đôla Hong Kong.
Trước đó, CATL dự kiến huy động khoảng 4 tỷ USD, song quy mô chào bán đã được mở rộng do nhu cầu áp đảo từ nhà đầu tư. Cổ phiếu chốt phiên ở 306,2 đôla Hong Kong, tăng 16,4%, trong khi chỉ số Hang Seng chỉ tăng 1,5%.
“Đợt niêm yết này đánh dấu bước hội nhập sâu hơn của chúng tôi vào thị trường vốn toàn cầu, đồng thời là điểm khởi đầu mới trong hành trình thúc đẩy nền kinh tế không carbon thế giới,” ông Robin Zeng, Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch CATL nói tại lễ niêm yết.
Theo Economist, dù số tiền này chỉ là một phần nhỏ trong tổng vốn hóa thị trường 160 tỷ USD của công ty – lần đầu niêm yết tại Thâm Quyến vào năm 2018 – nhưng đây là tuyên bố rõ ràng về tham vọng không chỉ muốn thống trị thị trường trong nước mà còn có kế hoạch mở rộng ra toàn cầu của CATL.
Vậy gã công ty pin Trung Quốc này lớn đến mức nào?
Ẩn mình giữa đồi núi xanh tươi và hồ nước, Ninh Đức là thị trấn công nghiệp khiêm tốn ở đông nam Trung Quốc, với những tòa nhà thấp tầng và các khu chung cư. Nhưng nơi đây có một công trình nổi bật là tòa tháp hình chữ nhật sáng bóng với mặt kính cong nhẹ, trông giống hệt một viên pin lithium-ion khổng lồ.
Trụ sở chính của CATL tại Ninh Đức, Trung Quốc. Ảnh: CATL
Đó là trụ sở của CATL – nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới, cung cấp cho một phần ba số xe điện (EV) trên toàn cầu và tỷ lệ tương tự đối với các hệ thống lưu trữ năng lượng. Thành lập vào năm 2011, sự phát triển vượt bậc của CATL đã đưa tổng sản lượng kinh tế của Ninh Đức – quê nhà của Chủ tịch Robin Zeng, vượt qua cả GDP của Estonia hay Uganda.
Đến 2024, CATL giữ vững vị trí nhà cung cấp pin lớn nhất thế giới năm thứ 8 liên tiếp, chiếm 38% thị phần toàn cầu, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường SNE Research. Tính đến cuối năm ngoái, pin của hãng được sử dụng trong một phần số xe điện toàn cầu, tương đương khoảng 17 triệu phương tiện.
CATL có khối lượng sản xuất gấp đôi đối thủ đứng thứ hai là BYD. Tổng cộng công ty có 13 nhà máy, với riêng 11 cơ sở tại Trung Quốc rộng gần 20 triệu m2. Với hơn 100.000 nhân viên, họ còn sở hữu các mỏ lithium và một trang trại điện gió ngoài khơi.
Mạnh về quy mô kết hợp khả năng tích hợp theo chiều dọc giúp CATL giảm chi phí và hạ giá thành. Vào 2024, doanh thu công ty giảm 10% còn 362 tỷ nhân dân tệ (50 tỷ USD) nhưng lợi nhuận ròng lại tăng 16% lên 52 tỷ nhân dân tệ (7,2 tỷ USD), tương ứng với biên lợi nhuận 14%. Trong khi, LG Energy Solution (Hàn Quốc) đối thủ nước ngoài lớn nhất báo lỗ ròng năm qua.
Năm ngoái, CATL tạo ra 30% doanh thu từ nước ngoài, tăng mạnh so với mức dưới 4% năm 2018. Nếu không tính Trung Quốc thì năm ngoái LG Energy Solution nhỉnh hơn chút về doanh số, theo UBS.
Nhưng CATL đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách, sở hữu các khách hàng lớn gồm BMW, Mercedes và Toyota. Công ty cũng cung cấp hệ thống lưu trữ năng lượng cho lưới điện tại Nevada và Texas và gần đây đã công bố dự án lưu trữ năng lượng lớn nhất thế giới tại UAE.
Hiện gần như toàn bộ năng lực sản xuất của công ty nằm tại Trung Quốc. Để gần gũi hơn với khách hàng, CATL đang mở rộng sản xuất ra nước ngoài. Năm 2023, họ mở nhà máy đầu tiên ở nước ngoài tại Đức. Tháng 12, CATL công bố liên doanh với Stellantis để xây dựng nhà máy tại Tây Ban Nha, dự kiến sản xuất vào cuối năm sau. Khoảng 90% số tiền từ đợt niêm yết tại Hong Kong sẽ được dùng để xây dựng nhà máy tiếp theo tại Hungary, dự kiến đi vào hoạt động ngay năm nay.
Đồng thời, CATL tiếp tục tiên phong trong công nghệ pin. Năm ngoái, họ chi 2,6 tỷ USD cho R&D, gấp hơn ba lần khoản đầu tư của LG Energy Solution. Tháng 4 vừa qua, CATL công bố loại pin có thể cung cấp năng lượng cho quãng đường 520 km chỉ với 5 phút sạc, vượt mặt BYD vào tháng trước đó với tuyên bố phát triển pin có thể chạy 400 km trong cùng thời gian sạc.
Bộ phận nghiên cứu nổi tiếng của CATL – được gọi nội bộ là “các tiến sĩ” – hoạt động rộng khắp công ty. Một số chuyên gia tập trung vào hóa học pin cơ bản, số khác cải tiến quy trình sản xuất (phần lớn do robot đảm nhiệm) và nhiều người cộng tác với nhà cung cấp và khách hàng để phát triển sản phẩm mới. CATL hiện có hơn 40.000 bằng sáng chế đã được cấp hoặc đang chờ xét duyệt.
Nhưng không phải mọi tham vọng tiến ra thế giới của CATL đều thuận lợi. Đầu tiên, Mỹ chiếm chưa đến 6% doanh số của CAT năm 2024 nhưng là thị trường tiềm năng lớn xét về triển vọng kinh doanh. Tuy nhiên, các nhà lập pháp Mỹ ngày càng cảnh giác. Năm ngoái, dưới áp lực của họ, pin CATL được Duke Energy sử dụng để cung cấp điện cho một căn cứ quân sự ở Bắc Carolina đã bị tháo dỡ.
Vào tháng 1, Bộ Quốc phòng Mỹ đưa CATL vào danh sách đen vì cáo buộc có liên hệ với quân đội Trung Quốc. CATL phản bác, gọi đó là “sai lầm”. Trong bản cáo bạch gửi sàn Hong Kong, CATL cho biết đang phối hợp với cơ quan chức năng Mỹ để xử lý vấn đề “gán nhãn sai”. Động thái đã thúc đẩy nhà đầu tư toàn cầu, gồm cả Mỹ, đăng ký mua lượng cổ phiếu cao gấp nhiều lần số chào bán hôm 20/5.
Ngoài ra, dù Mỹ và Trung Quốc đã tạm hoãn một số mức thuế cao, các mức thuế do Tổng thống Donald Trump áp với ôtô và linh kiện vẫn hiệu lực. Trong hồ sơ nộp tháng 5, CATL cho biết không thể dự đoán cụ thể tác động tiềm ẩn.
“Chính sách thuế quan vẫn đang thay đổi nhanh chóng. Tại thời điểm này, rất khó để đánh giá chính xác tác động đối với hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ các diễn biến,” CATL nêu rõ trong hồ sơ ngày 12/5.
Cùng với đó, nhu cầu xe điện tại phương Tây đang chậm lại. Doanh số xe điện vẫn tăng tại Trung Quốc song chững lại Mỹ và đình trệ ở châu Âu gần do tâm lý tiêu dùng yếu và giảm trợ cấp.
Dù vậy, CATL vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Họ đang cấp phép công nghệ cho các công ty khác, bao gồm cả Ford ở Mỹ. Trước sự bất ổn của thị trường xe điện, họ đang mở rộng sang mảng lưu trữ năng lượng, vốn là lĩnh vực có biên lợi nhuận cao hơn. Mảng này chiếm 16% doanh thu năm ngoái, tăng mạnh so với mức dưới 1% vào năm 2018. Doanh số mảng này sẽ còn tăng song song với sản lượng năng lượng tái tạo toàn cầu tiếp tục đi lên.
Tháng này, CATL công bố hệ thống pin khổng lồ dành cho các trung tâm dữ liệu AI tiêu tốn nhiều điện năng. Nó được thiết kế xếp chồng pin theo chiều dọc để tiết kiệm không gian. Không dừng lại đó, họ cũng đang phát triển pin cho xe tải và tàu thủy. Một lãnh đạo công ty tuyên bố họ muốn “điện khí hóa bất thứ gì có thể”.
“Gã khổng lồ pin của Trung Quốc chưa hề có dấu hiệu hụt hơi”, Economist bình luận.
Phiên An (theo Economist, Reuters, CNN)