Người tiêu dùng Mỹ ngấm đòn vì thuế quan, Nhà Trắng gián tiếp thừa nhận

Theo Hãng tin Reuters ngày 13-10, các doanh nghiệp và người dân Mỹ đang phải gánh phần lớn chi phí từ các mức thuế nhập khẩu mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt, trái ngược với tuyên bố của ông rằng nước ngoài sẽ “trả giá” và các nhà xuất khẩu sẽ phải hấp thụ chi phí để duy trì chỗ đứng tại thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới.

Diễn biến này không chỉ gây áp lực lên túi tiền người tiêu dùng, mà còn khiến cuộc chiến chống lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thêm khó khăn.

Doanh nghiệp Mỹ gánh chi phí, giá hàng hóa leo thang

Theo Viện Nghiên cứu ngân sách của Đại học Yale và các khảo sát khác, các nhà sản xuất nước ngoài không phải chịu nhiều thuế quan của Mỹ như ông Trump tuyên bố, mà chính các công ty Mỹ đang phải chi trả phần lớn.

Đồng thời một phần gánh nặng này thậm chí được chuyển sang người tiêu dùng Mỹ, thông qua việc tăng giá.

Giáo sư Alberto Cavallo của Đại học Harvard nhận định: “Phần lớn chi phí dường như do các doanh nghiệp Mỹ gánh chịu. Giá tiêu dùng đang dần tăng lên và áp lực lạm phát rõ rệt”.

Người phát ngôn Nhà Trắng thừa nhận “người dân Mỹ có thể phải trải qua giai đoạn chuyển đổi do thuế quan”, nhưng khẳng định cuối cùng chi phí sẽ do các nhà xuất khẩu nước ngoài chịu, cho rằng các công ty đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng và đưa sản xuất trở lại Mỹ.

Theo giáo sư Cavallo, hiện giá hàng nhập khẩu tại Mỹ đã tăng khoảng 4% kể từ tháng 3, khi chính sách thuế mới bắt đầu, trong khi hàng sản xuất trong nước tăng 2%. Trong đó những sản phẩm chịu ảnh hưởng nặng nhất là các sản phẩm Mỹ không thể tự sản xuất (như cà phê) hoặc đến từ các nước bị đánh thuế cao (như Thổ Nhĩ Kỳ).

Tuy vậy mức tăng của giá bán lẻ thực tế vẫn thấp hơn đáng kể so với mức thuế quan áp dụng, cho thấy người bán đã phải tự chịu một phần chi phí. Trong khi đó, nhiều nhà xuất khẩu nước ngoài lại tăng giá bằng đồng USD, chuyển bớt thiệt hại cho người mua Mỹ.

Nguy cơ tăng lạm phát

Theo các chuyên gia, việc thích ứng với mức thuế mới sẽ còn kéo dài, khi các bên (nhà xuất khẩu, nhập khẩu và người tiêu dùng) đang “giằng co” xem ai sẽ phải trả khoản thuế khoảng 30 tỉ USD mỗi tháng.

Ông Cavallo nhận định các doanh nghiệp tìm cách giảm nhẹ tác động của thuế và tăng giá dần dần theo thời gian để tránh cú sốc thị trường.

Cụ thể, các tập đoàn lớn như Procter & Gamble (nhà sản xuất bột giặt Tide), EssilorLuxottica (Ray-Ban) và Swatch (đồng hồ Thụy Sĩ) đều đã điều chỉnh giá bán.

Đồng thời khoảng 72% doanh nghiệp ở châu Âu, Trung Đông và châu Phi được Reuters theo dõi cho biết đã tăng giá kể từ khi Mỹ áp thuế, trong khi chỉ 18 doanh nghiệp cảnh báo sụt giảm lợi nhuận.

Phân tích của Reuters về các trang thương mại điện tử Shein và Amazon cũng cho thấy hàng Trung Quốc bán tại Mỹ – từ quần áo đến đồ điện tử – đã tăng giá rõ rệt.

Thêm vào đó, chính sách “chống cạnh tranh tiêu cực” (anti-involution) của Trung Quốc – nhằm giảm cạnh tranh nội địa bằng cách hạn chế sản xuất trong một số ngành trọng yếu – có thể khiến nguồn cung hàng hóa càng khan hiếm, đẩy giá lên cao hơn.

Tất cả những yếu tố này đều làm gia tăng nguy cơ lạm phát tại Mỹ. Cục Dự trữ Liên bang Boston và Fed ước tính thuế quan có thể khiến lạm phát lõi tăng thêm 0,3-0,75 điểm phần trăm, nhưng Chủ tịch Fed Jerome Powell cho rằng tác động này “chỉ tạm thời”.

Trong khi đó Viện Peterson dự báo lạm phát năm tới có thể cao hơn 1 điểm phần trăm, nếu thuế tiếp tục được duy trì.