Dù vướng thuế quan, chín tháng đầu năm, hàng Việt xuất sang Mỹ hơn 112 tỷ USD, tăng gần 27% so với cùng kỳ.
Số liệu trên vừa được Cục Hải quan công bố. Mức tăng này được xem là nổi bật trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động và Mỹ vừa áp thuế đối ứng 20% với một số nhóm hàng nhập khẩu từ Việt Nam. Biện pháp này nhằm bảo vệ sản xuất trong nước và kiểm soát hàng có dấu hiệu lẩn tránh xuất xứ. Dù vậy, hàng Việt vẫn giữ đà tăng mạnh, cho thấy khả năng thích ứng nhanh và năng lực mở rộng thị trường đáng kể của doanh nghiệp trong nước.
Đà phục hồi thể hiện rõ nhất ở nhóm dệt may (dệt may, sợi, vải và phụ liệu), với giá trị xuất khẩu gần 16 tỷ USD, tăng hơn 20%. Sau giai đoạn khó khăn năm 2023, các doanh nghiệp cho biết đơn hàng năm nay được ký sớm hơn nhờ nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ cải thiện và xu hướng khách hàng ưu tiên chuỗi cung ứng ổn định ngoài Trung Quốc.
Tiếp đó, nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt khoảng 14 tỷ USD, tăng hơn 30%, phản ánh hiệu quả của dòng vốn FDI và sự tham gia sâu hơn của Việt Nam trong chuỗi sản xuất toàn cầu. Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện cũng tăng mạnh lên 13,6 tỷ USD, nhờ đóng góp từ các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG, Foxconn và Intel mở rộng sản xuất tại Việt Nam.
Ở nhóm hàng tiêu dùng, giày dép đạt 8,6 tỷ USD, tăng khoảng 15%, còn gỗ và sản phẩm gỗ vượt 7,2 tỷ USD, tăng trên 10% sau thời gian dài trầm lắng vì thị trường nhà ở Mỹ suy yếu. Nhiều doanh nghiệp gỗ cho biết đơn hàng nội thất cao cấp đang quay trở lại, đặc biệt từ các chuỗi bán lẻ lớn như Walmart, Costco và Home Depot.
Song song đó, nông sản và thủy sản cũng ghi nhận tăng trưởng khá. Việc đầu tư vào vùng nguyên liệu chuẩn hóa, hệ thống truy xuất nguồn gốc và chứng nhận bền vững giúp hàng Việt đáp ứng tốt hơn các tiêu chí môi trường – xã hội vốn ngày càng được người nhập khẩu Mỹ quan tâm.
Ông Nguyễn Chánh Phương, Tổng thư ký Hiệp hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (HAWA), nhận định Mỹ vẫn là thị trường trọng điểm của ngành gỗ Việt Nam. Dù đối mặt nhiều rào cản thương mại, doanh nghiệp trong nước đã nhanh chóng thích ứng, đẩy mạnh nội địa hóa nguyên liệu để giảm rủi ro và tăng sức cạnh tranh. “Hàng Việt có lợi thế về chất lượng, giá cả và đang ngày càng được người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng,” ông nói.
Trong nhóm dệt may, xu hướng này cũng thể hiện rõ. Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm CEO Công ty Việt Thắng Jean, cho biết sau khi Mỹ áp dụng chính sách thuế đối ứng, doanh nghiệp đã khôi phục xuất khẩu sang thị trường này nhờ minh bạch thông tin và truy xuất nguồn gốc. Hiện khoảng 50% nguyên liệu sản xuất của công ty đã được nội địa hóa, dự kiến tăng lên 85% trong ba năm tới để đáp ứng yêu cầu về xuất xứ và tăng lợi thế cạnh tranh.
Công nhân làm việc tại công ty may mặc Dony (xã Vĩnh Lộc A, TP HCM), tháng 8/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu, đà tăng xuất khẩu sang Mỹ đến từ tổng hòa nhiều yếu tố. Kinh tế Mỹ đang phục hồi, lạm phát hạ nhiệt và lãi suất giảm, kéo theo sức mua hàng tiêu dùng tăng. Cùng với đó, xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia mang lại lợi thế lớn cho Việt Nam điểm đến được đánh giá an toàn, chi phí cạnh tranh và có năng lực sản xuất đa dạng.
Ngoài ra, thay vì chỉ gia công, nhiều đơn vị đầu tư mạnh vào thiết kế, chế biến sâu và xây dựng thương hiệu riêng, giúp biên lợi nhuận cao hơn và giảm phụ thuộc vào giá đầu vào. Các hiệp định thương mại như CPTPP và EVFTA cũng góp phần nâng tiêu chuẩn sản xuất, tạo điều kiện để hàng Việt đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường Mỹ.
Với tốc độ hiện nay, Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ, Bộ Công Thương, cho biết xuất khẩu sang Mỹ năm nay dự báo đạt khoảng 125-130 tỷ USD, lập kỷ lục mới và củng cố vị thế đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ tại ASEAN, chỉ sau Singapore.
Tuy vậy, các hiệp hội ngành nghề cho rằng, doanh nghiệp cần thận trọng với rủi ro về xuất xứ hàng hóa khi Mỹ tăng cường kiểm soát gian lận và hàng trung chuyển. Nguy cơ tăng thuế hoặc áp dụng biện pháp phòng vệ với các mặt hàng như thép, gỗ, pin và sản phẩm năng lượng xanh vẫn hiện hữu.
Thi Hà