Phát động cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội: Tìm lời giải cho bài toán bền vững

Cuộc thi nhằm tìm kiếm các mẫu thiết kế điển hình, khả thi để góp phần hiện thực hóa mục tiêu 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030.

Trước nhu cầu an cư của hàng triệu lao động đô thị và công nhân tại các khu công nghiệp, ngày 3-10, Hội Kiến trúc sư TP.HCM đã phát động cuộc thi “Ý tưởng thiết kế mẫu nhà ở xã hội – Hướng tới giải pháp bền vững”. 

Thông qua buổi tọa đàm, đại diện các cơ quan, các chuyên gia, kiến trúc sư chia sẻ thực tế việc phát triển các dự án nhà ở xã hội tại địa phương.

“Nhà ở xã hội không đồng nghĩa với nhà ở cho người có thu nhập thấp”

KTS Nguyễn Trường Lưu, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM, cho rằng đã đến lúc cần thay đổi tư duy về nhà ở xã hội. “Không thể để quan niệm nhà ở xã hội đồng nghĩa với thấp cấp, kém chất lượng như trước đây. Thiết kế phải hướng đến bền vững, đảm bảo tuổi thọ dài hạn, trong đó yếu tố về số phòng, tiện ích cũng cần được cân nhắc”, ông nói.

Ông Lưu dẫn chứng thêm mô hình ở Singapore, nơi tầng trệt chung cư được tận dụng làm dịch vụ, thương mại để tạo nguồn thu hỗ trợ chi phí cho cư dân. Giải pháp này vừa tạo sự tiện ích cho cộng đồng, vừa giảm gánh nặng tài chính cho người ở.

Đồng tình, ông Nguyễn Minh Bình – Chủ tịch Hội Kiến trúc sư tỉnh Bình Phước (cũ) – nhấn mạnh yếu tố “trộn lẫn xã hội”. Theo đó không nên đóng khung nhà ở xã hội chỉ cho người thu nhập thấp, mà cần thiết kế để nhiều nhóm đối tượng cùng sinh sống, tạo một cộng đồng đa dạng, đầy đủ dịch vụ, hạ tầng xã hội.

Phát biểu tại tọa đàm, ông Trần Sĩ Nam – Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM – khẳng định: “Khi có thiết kế mẫu hợp lý, Bộ Xây dựng sẽ ban hành để áp dụng ngay, không cần phê duyệt thiết kế lại cho từng dự án. Đây là bước đột phá giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và thúc đẩy nhanh tiến độ triển khai”.

Cũng theo ông Nam, TP.HCM đang chuẩn bị gần 20 dự án mới với hơn 23.000 căn hộ. Song để giải quyết triệt để bài toán an cư, thành phố buộc phải đẩy mạnh giãn dân về các khu vực vệ tinh, kết hợp đầu tư mạnh cho metro, xe buýt, đường sắt đô thị, đảm bảo bán kính di chuyển dù xa vẫn di chuyển trong vòng một giờ.

Nhà ở xã hội bền vững là thiết kế sát với thực tế 

Ông Phạm Trần Hải – Phó trưởng Phòng Nghiên cứu quản lý đô thị Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – cho biết số lượng dự án đưa vào sử dụng còn khiêm tốn so với nhu cầu thực tế. 

Chẳng hạn, đến hết năm 2024, TP.HCM mới hoàn tất 5.103 căn hộ trên tổng số hơn 194 nghìn căn hộ mục tiêu. Trong khi đó, uớc tính có khoảng gần 900.000 hộ gia đình trên địa bàn TP.HCM đủ điều kiện và có nhu cầu về nhà ở xã hội.

Do đó ông Phạm Trần Hải đề xuất các ý tưởng thiết kế nhà ở xã hội cần được phân nhóm đối tượng để dễ quản lý và đáp ứng đúng người, đúng nhu cầu. 

Cụ thể, nhóm 1 là nhóm những người có công với cách mạng hoặc trả lại nhà công vụ; nhóm 2 là nhóm hộ nghèo, cận nghèo, người thu nhập thấp; nhóm 3 là nhóm làm công ăn lương, có thu nhập tương đối ổn định, và nhóm 4 là nhóm có nhu cầu lưu trú ngắn hạn để phục vụ mục đích học tập, thu nhập không cao như học sinh, sinh viên…

Bổ sung ý kiến, đại diện Công ty cổ phần tư vấn tổng hợp Naggeco chia sẻ đề bài cuộc thi nên định hướng các hình thức hoặc mặt bằng bất thường để sát với quỹ đất thực tế, thay vì quỹ đất chỉ hình vuông hoặc hình chữ nhật.

Theo ban tổ chức, mục tiêu quan trọng nhất của cuộc thi chính là tìm kiếm và lựa chọn những mẫu thiết kế điển hình có thể nhân rộng, giúp rút ngắn quy trình xây dựng và giảm chi phí cho cả nhà đầu tư lẫn người mua.

Các kiến trúc sư, chuyên gia quy hoạch, nhà phát triển dự án và doanh nghiệp xây dựng khuyến khích các ý tưởng thiết kế sẽ đi kèm với giải pháp theo hướng công nghiệp hóa, mô đun hóa, thi công nhanh, giá thành hợp lý. 

Mỗi phương án cần đảm bảo linh hoạt trong sắp xếp không gian, đáp ứng nhu cầu tối thiểu về diện tích, đồng thời thích ứng với văn hóa vùng miền và biến đổi khí hậu.