7 tháng đầu năm, dừa dẫn đầu nhóm rau quả nhập khẩu khi kim ngạch tăng gần 20 lần, do xuất khẩu bùng nổ nhưng nguồn cung trong nước thiếu hụt.
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), 7 tháng nhập khẩu dừa đạt 31,2 triệu USD, tăng 1.873% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, nhập khẩu rau quả nói chung chỉ tăng 18%, đạt tổng cộng 1,45 tỷ USD.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Vinafruit, cho biết nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh do xuất khẩu dừa đang tăng trưởng nóng, nhưng sản lượng trong nước hạn chế và giá cao. “Các thị trường Trung Quốc, Mỹ và Trung Đông đều đẩy mạnh mua dừa từ Việt Nam, khiến nguồn cung cho chế biến trong nước ngày càng eo hẹp”, ông nói.
Việc Mỹ chính thức mở cửa cho dừa tươi Việt Nam từ năm 2023 và Trung Quốc từ tháng 8/2024 càng kích thích xuất khẩu. 7 tháng qua, mặt hàng này mang về 306,2 triệu USD, trong đó dừa nguyên trái đạt 102,8 triệu USD (tăng 14,9%), còn dừa chế biến đạt 203,4 triệu USD (tăng 56,8%).
Doanh nghiệp thu mua dừa tại Bến Tre. Ảnh: Đình Tùng
Xuất khẩu tăng nhanh do nhu cầu chế biến trong nước lớn, trong khi diện tích và năng suất dừa nội địa chưa theo kịp. Để duy trì hoạt động sản xuất, nhiều doanh nghiệp phải nhập khẩu bổ sung nguyên liệu từ Indonesia và tìm thêm nguồn cung ở Papua New Guinea. Tuy nhiên, Việt Nam và Papua New Guinea chưa có thỏa thuận chính thức nên giao dịch còn hạn chế.
Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, giá mặt hàng này trong nước 6 tháng đầu năm dao động 18.500-19.000 đồng một quả, mức cao nhất từ trước đến nay do hạn mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long và dịch bệnh tại miền Trung. Giá thu mua tại vườn bình quân 180.000-190.000 đồng một chục (12 quả). Sau chi phí vận chuyển, phân loại, giá bán lẻ dừa loại 1 khoảng 25.000 đồng một quả, còn hàng loại 2 từ 140.000-170.000 đồng một chục. Mức giá này cao gấp 6 lần so với 4 năm trước – một diễn biến hiếm thấy trong ngành nông sản.
Giá cao giúp nông dân lãi lớn và mở rộng diện tích trồng. Hiện cả nước có hơn 200.000 ha dừa, sản lượng khoảng 2 triệu tấn một năm. Số nhà máy chế biến cũng tăng nhanh, từ 8 (năm 2015) lên 45 (năm 2024), với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn như Betrimex, Lương Quới, Beinco… Tuy nhiên, diện tích và năng suất chưa tăng tương ứng, dẫn tới cạnh tranh gay gắt về nguyên liệu thô.
Hiệp hội khuyến cáo nông dân nên chọn giống dừa phù hợp nhu cầu xuất khẩu để tránh rủi ro thừa thiếu cục bộ khi thị trường biến động.
Thi Hà