Phó thống đốc Đoàn Thái Sơn nói giá vàng tăng cao gần đây do giá thế giới biến động mạnh, kỳ vọng và tâm lý của người dân trong khi nguồn cung khan hiếm.
Giá vàng đi lên liên tục trong hai tuần trở lại đây. Mỗi lượng vàng tăng khoảng 10 triệu đồng, tương đương mức tăng gần 8%. Sáng nay, vàng miếng đắt thêm 1 triệu đồng, lập kỷ lục mới trên 135 triệu, duy trì mức chênh lệch 20 triệu so với thế giới.
Tại phiên họp Chính phủ ngày 6/9, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đoàn Thái Sơn lý giải đợt tăng giá vàng vừa qua do vàng thế giới tăng rất cao. Đồng thời, kỳ vọng và tâm lý của thị trường rằng giá vàng sẽ tăng tiếp khiến nhu cầu mua vàng của người dân tăng rất cao.
Cụ thể, khoảng một tuần gần đây, giá vàng thế giới tăng vọt, quy đổi sang tiền Việt Nam đã tăng hơn 3 triệu đồng một lượng. Cùng lúc đó, thông tin về giá vàng tăng, tạo tâm lý kỳ vọng giá vàng phá đỉnh lên 3.500 USD một ounce lan rộng, khiến nhu cầu mua vàng tích trữ tăng mạnh, theo Phó thống đốc.
Nguyên nhân nữa được chỉ ra là nguồn cung trong nước khan hiếm do Ngân hàng Nhà nước tạm thời dừng việc bán vàng SJC ra thị trường trong bối cảnh chuyển đổi cơ chế quản lý mới.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đoàn Thái Sơn thay mặt Thống đốc Nguyễn Thị Hồng báo cáo tại cuộc họp Chính phủ, ngày 6/9. Ảnh: VGP
Trước đó, ngay tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các Phó thủ tướng, cơ quan phải vào cuộc để nắm bắt tình hình, đưa ra giải pháp phù hợp, phản ứng chính sách kịp thời về lĩnh vực quản lý, trong đó thị trường vàng, bất động sản, chứng khoán.
Thủ tướng đánh giá việc giá vàng biến động “rất đáng chú ý”. Ông cho biết đã chỉ đạo các cơ quan chức năng phải vào cuộc, không để tình trạng thao túng thị trường, găm hàng, đội giá trên thị trường vàng. Thanh tra của Ngân hàng Nhà nước cũng phải vào cuộc tích cực, nếu cần thì Thanh tra Chính phủ phải vào cuộc xem xét hiện tượng găm hàng, đội giá, thao túng thị trường.
Về chỉ đạo của Thủ tướng, Phó thống đốc khẳng định Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng cường thanh, kiểm tra để làm rõ việc này, đồng thời cùng với các bộ ngành liên quan xử lý các vi phạm nếu có.
“Quan trọng nhất là phải sớm triển khai các giải pháp điều hành thị trường vàng theo cơ chế mới mà Chính phủ thông qua”, Phó thống đốc Đoàn Thái Sơn nhấn mạnh.
Tại cuộc họp báo Chính phủ cùng ngày, Phó thống đốc Phạm Thanh Hà cũng cho biết cơ quan này phối hợp với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan chức năng để triển khai chỉ đạo của Thủ tướng về quản lý thị trường vàng, bảo đảm tuân thủ nghiêm các quy định.
Chính phủ đã ban hành Nghị định 232, giao quyền nhập khẩu và sản xuất vàng miếng cho một số ngân hàng và doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện. Giới chuyên môn kỳ vọng về trung và dài hạn, quy định mới sẽ khiến giá vàng miếng lùi về sát với thế giới, mức chênh lệch có thể dao động quanh vài phần trăm, khoảng 4-5 triệu đồng, thay vì đắt hơn gần 20 triệu so với thế giới như hiện tại.
Nghị định này có hiệu lực từ ngày 10/10. Theo ông Hà, Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện các văn bản hướng dẫn theo hướng công khai, minh bạch, đồng thời cắt giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nguồn lực cho doanh nghiệp.
Vàng miếng tại trụ sở SJC ở quận 3, tháng 3/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Ngoài giá vàng, lạm phát cơ bản duy trì trên 3% trong nhiều tháng, tín dụng tăng trưởng cao, tỷ giá biến động cũng đặt ra sức ép lớn trong điều hành chính sách của cơ quan quản lý ngành ngân hàng.
Theo Phó thống đốc Đoàn Thái Sơn, lạm phát cơ bản duy trì trên mức 3% trong nhiều tháng là chỉ số đáng lo ngại. Bởi, thông thường ngưỡng 3% được coi là dấu hiệu cảnh báo trong điều hành chính sách.
Diễn biến này do áp lực lạm phát toàn cầu vẫn rất lớn, giá năng lượng, nguyên vật liệu, cùng những biến động khó lường của thị trường thế giới khiến chi phí sản xuất và nhập khẩu tăng mạnh. Trong nước, giá thuê nhà và chi phí ăn uống ngoài gia đình tăng nhanh, cộng thêm giá vàng cùng một loạt mặt hàng Nhà nước quản lý được điều chỉnh, đã tạo thêm gánh nặng cho lạm phát.
Với xu hướng này, theo ông Sơn, Ngân hàng Nhà nước đồng tình với Bộ Tài chính về việc cần theo dõi sát và điều hành linh hoạt.
“Nếu lạm phát tiếp tục có dấu hiệu gia tăng, ông Sơn cho rằng cần có ngay các biện pháp để đón đầu xu hướng, không thể chủ quan chờ đợi”, ông Sơn nói, thêm rằng kinh nghiệm cho thấy, nếu lạm phát đã vượt một ngưỡng nhất định, các giải pháp kiểm soát sau đó sẽ phải trả giá rất đắt.
Về tỷ giá và lãi suất, tính đến 31/8, lãi suất cho vay bình quân mới ở mức 6,38%, giảm 0,56% so với cuối năm 2024. Tuy nhiên, xu hướng chung lại tiềm ẩn rủi ro. Dư nợ tín dụng cuối tháng 8 đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 11,08% so với cuối năm trước. Nếu tính trọn một năm, tín dụng tăng khoảng 20,19%, mức cao nhất trong nhiều năm, trong khi thông thường chỉ khoảng 14,5%.
Phó thống đốc nói điều này dẫn tới hai hệ quả. Thứ nhất, các ngân hàng buộc phải tăng huy động vốn, khả năng này sẽ kéo lãi suất huy động lên cao, sau đó lãi suất cho vay cũng tăng theo. Thứ hai, tăng trưởng tín dụng mạnh đồng nghĩa cung tiền nhiều hơn, gây áp lực lạm phát trong dài hạn.
Trong khi đó, đặc biệt tháng 8, tỷ giá chịu nhiều áp lực. Lãi suất USD duy trì ở mức cao trong khi lãi suất tiền đồng thấp, tạo ra xu hướng chuyển vốn. Thêm vào đó, giải ngân vốn vay nước ngoài giảm, nhưng nhu cầu trả nợ lại tăng.
Để ứng phó, Ngân hàng Nhà nước cho biết họ sẽ điều hành linh hoạt tỷ giá, phối hợp với công cụ lãi suất, thanh khoản và sẵn sàng bán ngoại tệ khi cần thiết.
Phương Dung