Nhờ fintech, thanh toán không tiền mặt ngày càng phổ biến tại TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân – đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã hai lần nhắc đến “dịch vụ công nghệ tài chính (fintech)” với tư cách là một ngành công nghệ cao và là kênh quan trọng huy động vốn quan trọng cho phát triển.
Vai trò của fintech như vậy đã được người lãnh đạo xác định rõ. Đây cũng là sự ghi nhận thành quả, nỗ lực, cũng như tiềm năng của các doanh nghiệp fintech Việt Nam trong nhiều năm qua.
Phát triển thanh toán không tiền mặt, thúc đẩy kinh tế số
Thuật ngữ “fintech” nhằm chỉ việc áp dụng công nghệ để phục vụ cho dịch vụ tài chính. Doanh nghiệp fintech cung cấp giải pháp công nghệ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng như ví điện tử, trung gian thanh toán thông qua ứng dụng thanh toán trên điện thoại, mã QR…
Những giải pháp công nghệ này không chỉ giúp cho trải nghiệm của khách hàng được dễ dàng, nhanh chóng, thuận tiện hơn, mà còn giúp cho một bộ phận rất lớn người dân tiếp cận được với hệ thống ngân hàng, tài chính.
Thành tựu lớn nhất của ngành fintech non trẻ của Việt Nam chính là giúp tăng kết nối của ngân hàng, dịch vụ tài chính cho các đối tượng vốn không tiếp cận được đầy đủ dịch vụ ngân hàng (được hiểu là những nhóm không tiếp xúc hoặc có tiếp xúc nhưng không tận dụng hết được các dịch vụ tài chính – hay còn gọi là underbanked population).
Nhớ lại thời điểm năm 2021, Việt Nam nằm trong top các quốc gia có tỉ lệ dân số underbanked cao thuộc top đầu thế giới (69% – top 10 thế giới). Lý do chủ yếu đến từ việc thiếu kết nối cả về địa lý, công nghệ, và nhu cầu giữa hệ thống tài chính và người dân.
Các công ty fintech không chỉ cho phép người dân sử dụng công nghệ để san bằng khoảng cách địa lý mà còn đa dạng hóa sản phẩm cho người dùng, cung cấp cho bộ phận dân số underbanked nhiều sản phẩm tài chính hơn với chi phí thấp, và vẫn đảm bảo an toàn, hợp pháp. Những sản phẩm này có thể kể đến như cho phép người dùng đầu tư chứng khoán với giá thấp nhất, và mua bảo hiểm với thời gian tối ưu.
Bà Lê Lan Chi tốt nghiệp MBA tại Harvard (Mỹ), có nhiều năm kinh nghiệm học tập và làm việc tại Mỹ. Bà hiện là CEO của Zalopay, nền tảng thanh toán trực tuyến Việt Nam.
Điều này không chỉ tốt cho người dùng mà còn giúp khơi dậy được một nguồn vốn đáng kể mà trước đây chưa được khơi thông.
“Nhanh, tiện, rẻ, hợp pháp” chính là những tiêu chí để đánh giá một hệ thống fintech tốt, giúp tỉ lệ bao trùm tài chính của một quốc gia được tăng lên.
Những rào cản fintech cần được tháo gỡ
Thế nhưng, quá trình phát triển của fintech tại Việt Nam không phải là không có những khó khăn, hiểu lầm đáng tiếc. Hiện nay một quan điểm chưa hoàn toàn chính xác nhưng khá phổ biến cho rằng các sản phẩm và dịch vụ fintech dễ trở thành môi trường bị các đối tượng tội phạm lợi dụng cho các hoạt động bất hợp pháp.
Khi xảy ra các sự cố, sự chú ý từ truyền thông và các bên liên quan thường tập trung vào doanh nghiệp fintech, đôi khi chưa nhận diện rõ họ có thể là nạn nhân bị khai thác hoặc đối tác tiềm năng trong việc giải quyết vấn đề. Điều này có thể dẫn đến những hiểu lầm, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành.
Chúng tôi rất mong các cơ quan quản lý và các bên liên quan xem xét, làm rõ vai trò của doanh nghiệp fintech trong bối cảnh này, nhằm xây dựng một môi trường tài chính số an toàn, minh bạch và hiệu quả.
Cụ thể, cần thiết lập một cơ chế phối hợp chặt chẽ, trong đó trách nhiệm và vai trò của từng bên được phân định rõ ràng. Điều này không chỉ giúp fintech trở thành đối tác chiến lược trong việc giám sát, ngăn chặn hành vi bất hợp pháp mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ sinh thái tài chính số, mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng và nền kinh tế.
Với sự hợp tác này, fintech sẽ đóng góp tích cực hơn vào mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, hướng tới một tương lai tài chính an toàn và toàn diện.
Bên cạnh đó, quan điểm “doanh nghiệp có quyền làm những gì pháp luật không cấm” cũng cần thực sự lan tỏa và trở thành tinh thần chung của cả xã hội. Doanh nghiệp fintech luôn cố gắng tìm tòi những cách làm hay, lĩnh vực mới ngay cả khi pháp luật chưa quy định rõ ràng, miễn là không vi phạm điều cấm của luật. Đó là tinh thần cần thiết của một nhà doanh nghiệp.
Cuối cùng, để làm được hai vấn đề trên, chúng tôi kỳ vọng vào một hệ thống pháp luật rõ ràng, rành mạch, với những tiêu chuẩn, tiêu chí, thời gian, rõ ràng.
Khi đó, vai trò của doanh nghiệp fintech đã được xác định và có thể tiếp tục làm tốt vai trò kết nối mà chúng tôi đã và đang làm, và phát huy được những tiềm năng mà ngành fintech có thể hứa hẹn, góp phần vào sự phát triển của TP.HCM nói riêng, Việt Nam nói chung.