Trung Quốc tất tay cạnh tranh AI với Mỹ

Các công ty AI của Trung Quốc vừa công bố hai liên minh mới nhằm xây dựng hệ sinh thái trong nước và giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, trong bối cảnh họ đối mặt với các biện pháp hạn chế xuất khẩu từ Mỹ đối với chip tiên tiến của Tập đoàn NVIDIA.

Nỗ lực tự chủ

Trung Quốc đang đẩy mạnh nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái AI nội địa có thể vận hành mà không cần công nghệ phương Tây, khi họ chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh công nghệ kéo dài với Mỹ. Thông báo thành lập hai liên minh nói trên được đưa ra trùng với Hội nghị Trí tuệ nhân tạo thế giới (WAIC) kéo dài ba ngày tại Thượng Hải, kết thúc vào hôm 28-7.

Liên minh đầu tiên mang tên “Liên minh Đổi mới hệ sinh thái mô hình – chip” gồm các nhà phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và nhà sản xuất chip AI của Trung Quốc. Các công ty khác trong liên minh gồm có Huawei, Biren và Moore Threads – đều đang bị Mỹ áp lệnh trừng phạt và không thể mua sản phẩm tiên tiến có yếu tố công nghệ Mỹ.

“Đây là một hệ sinh thái đổi mới kết nối toàn bộ chuỗi công nghệ từ chip đến các mô hình và hạ tầng”, Giám đốc điều hành Enflame (một trong các nhà sản xuất chip tham gia liên minh), ông Triệu Lập Đông, chia sẻ.

Liên minh thứ hai – Ủy ban AI của Phòng Thương mại tổng hợp Thượng Hải – đặt mục tiêu “thúc đẩy sự tích hợp sâu của công nghệ AI và chuyển đổi công nghiệp”. Các thành viên bao gồm SenseTime (cũng bị Mỹ trừng phạt và đã chuyển hướng từ công nghệ nhận diện khuôn mặt sang phát triển LLM), StepFun, MiniMax, cùng các nhà sản xuất chip như Metax và Iluvatar CoreX.

Thời gian qua Mỹ đã tìm cách làm chậm bước tiến AI của Trung Quốc bằng cách kiểm soát xuất khẩu và những biện pháp hạn chế khả năng tiếp cận của Bắc Kinh đối với vốn đầu tư, nhân lực và công nghệ tiên tiến của Mỹ. Ở một mức độ nào đó, các biện pháp này đã phát huy tác dụng.

Tuy nhiên, Trung Quốc đang đáp trả bằng cách nỗ lực tự chủ trong lĩnh vực AI – một chiến lược mà nếu thành công, sẽ giúp nước này ít bị tổn thương hơn trước áp lực từ Mỹ.

Tại hội nghị nói trên, nhiều sản phẩm AI mới đã được giới thiệu. Một trong những sản phẩm thu hút nhiều sự chú ý nhất tại hội nghị là CloudMatrix 384 của Huawei, sử dụng 384 chip 910C mới nhất của họ. 

Theo Hãng phân tích SemiAnalysis (Mỹ), hệ thống này vượt trội so với GB200 NVL72 của Nvidia ở một số tiêu chí. Huawei tận dụng khả năng thiết kế hệ thống để bù lại hiệu suất của từng chip, thông qua việc kết hợp số lượng lớn chip và các cải tiến cấp hệ thống.

Mặc dù chip Trung Quốc kém tiên tiến hơn so với các sản phẩm của Mỹ, song Huawei và một số công ty khác đang thu hẹp khoảng cách này bằng cách kết hợp nhiều chip lại với nhau, từ đó tăng hiệu suất tổng thể. Ít nhất sáu công ty Trung Quốc khác cũng trình diễn công nghệ kết hợp chip tương tự.

Cộng đồng mã nguồn quốc tế

Tại hội nghị WAIC, Trung Quốc cũng đã công bố kế hoạch quản trị AI toàn cầu, trong đó kêu gọi thiết lập một cộng đồng mã nguồn mở quốc tế, nơi các mô hình AI có thể được triển khai và cải tiến tự do bởi người dùng.

Các chuyên gia trong ngành cho rằng động thái này thể hiện tham vọng của Trung Quốc trong việc thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu cho AI, và điều đó có thể làm suy yếu vị thế của Mỹ – quốc gia sở hữu các mô hình AI hàng đầu nhưng phần lớn không phải mã nguồn mở.

“Hiện nay việc quản trị AI trên toàn cầu vẫn còn rời rạc, với sự khác biệt lớn giữa các quốc gia, đặc biệt là về nguyên tắc quản lý và quy định. Chúng ta nên tăng cường phối hợp để nhanh chóng hình thành một khung quản trị AI toàn cầu, với sự đồng thuận rộng rãi, càng sớm càng tốt”, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường phát biểu tại WAIC cuối tuần trước.

Trung Quốc không hề che giấu tham vọng AI của nước này. Với hơn 5.000 công ty AI và ngành công nghiệp AI cốt lõi được định giá 600 tỉ nhân dân tệ (84 tỉ USD) vào tháng 4-2025, đất nước tỉ dân này đang dốc toàn lực vào cuộc cạnh tranh công nghệ với Mỹ.

Họ bước vào cuộc đua này với những khoản đầu tư khổng lồ từ cả chính phủ và khu vực tư nhân. Trong giai đoạn từ năm 2013 – 2023, các công ty đầu tư vốn mạo hiểm nhà nước đã rót khoảng 209 tỉ USD vào các doanh nghiệp liên quan đến AI, theo nghiên cứu do Cục Nghiên cứu kinh tế quốc gia (NBER, Mỹ) công bố. Riêng trong năm nay, chi tiêu của khu vực công cho AI tại Trung Quốc dự kiến sẽ vượt 400 tỉ nhân dân tệ (56 tỉ USD).

Con số này vẫn chỉ là một phần nhỏ so với mức đầu tư của Mỹ. Riêng đầu tư tư nhân vào AI tại Mỹ đã đạt 109,1 tỉ USD trong năm 2024, cao gấp khoảng 12 lần so với con số 9,3 tỉ USD của Trung Quốc.

Tuy nhiên, cam kết của Trung Quốc đối với cuộc đua AI lại thể hiện rõ rệt theo những cách khác. Kể từ năm 2017, Trung Quốc đã công bố nhiều bằng sáng chế liên quan đến AI tạo sinh hơn tất cả các quốc gia khác cộng lại, theo dữ liệu từ Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO).

Đài CNN bình luận tất cả những khoản đầu tư này đang dần thu hẹp khoảng cách giữa Mỹ và Trung Quốc trong cuộc đua AI.