Khách hàng mua gạo dự trữ của Chính phủ Nhật Bản được bán giảm giá tại chuỗi cửa hàng tiện lợi Seven-Eleven Japan ở Tokyo ngày 17-6 – Ảnh: AFP
Theo số liệu công bố ngày 20-6, giá gạo tại Nhật Bản tính đến tháng 5-2025 đã tăng gấp đôi trong vòng 12 tháng, trong lúc lạm phát tăng tốc gây thêm áp lực lên Thủ tướng Shigeru Ishiba trước thềm cuộc bầu cử quan trọng vào tháng tới.
Giá gạo tăng không ngừng
Hãng tin AFP cho biết sự ủng hộ của công chúng dành cho Chính phủ ông Ishiba đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi ông nhậm chức vào tháng 10-2024, một phần vì người dân Nhật Bản thất vọng do chi phí sinh hoạt tăng cao.
Trong phần chi phí tăng cao có cả giá lương thực. Giá lương thực tại Nhật Bản tăng trong nhiều tháng qua vì nhiều lý do, trong đó bao gồm do vấn đề với chuỗi cung ứng.
Theo đó, số liệu mới công bố ghi nhận giá gạo tại Nhật trong tháng 5-2025 đã tăng gấp đôi, chạm mức 101% so với cùng kỳ năm ngoái. Đà tăng của giá gạo tại Nhật không thay đổi sau khi chạm các mốc tăng 98,4% trong tháng 4 và hơn 92,5% trong tháng 3.
Điều này đã góp phần đẩy mức lạm phát cơ bản ở Nhật lên mức vượt dự báo 3,7%, là mức cao nhất kể từ tháng 1-2023, và từ 3,5% trong tháng 4.
Khủng hoảng giá gạo khiến Chính phủ Nhật Bản có động thái hiếm hoi là giải phóng kho dự trữ khẩn cấp kể từ tháng 2, điều chỉ được tiến hành trong thời gian có thảm họa.
Tuy vậy, giá gạo không phải là nguyên nhân duy nhất đẩy lạm phát của Nhật Bản tăng cao, khi hóa đơn tiền điện tăng 11,3% trong tháng 5, và chi phí gas cũng tăng 5,4%.
Không tính năng lượng và thực phẩm tươi sống, giá tiêu dùng tăng 3,3%, so với mức 3% của tháng 4.
Việt Nam và Thái Lan nắm bắt cơ hội
Theo Japan News, Việt Nam và Thái Lan đang kỳ vọng sẽ tăng lượng xuất khẩu gạo sang Nhật, trong bối cảnh giá gạo tại Nhật tăng gấp đôi trong vòng 1 năm.
Japan News ghi nhận sản lượng gạo japonica, là giống gạo hạt ngắn giống như gạo được sản xuất tại Nhật Bản, đã tăng ở cả hai quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới này.
Trong một siêu thị ở Bangkok thuộc tập đoàn Tops – một chuỗi bán lẻ lớn ở Thái Lan – những túi gạo japonica nặng 5kg sản xuất tại Thái Lan được bán với giá 275 baht (khoảng 8,37 USD), thấp hơn nhiều so với giá tại Nhật Bản.
Còn tại Việt Nam hồi đầu tháng 6, 500 tấn gạo đầu tiên mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đã được xuất khẩu vào Nhật Bản, mở ra triển vọng mới cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam.
Gạo nhập khẩu vào Nhật Bản nếu vượt quá hạn ngạch miễn thuế sẽ bị áp mức thuế 341 yen/kg (khoảng 2,35 USD). Nhưng nhiều doanh nghiệp Nhật Bản được ghi nhận đang tăng cường lượng gạo nhập khẩu, vì dù có bị áp thuế, giá gạo nhập vẫn thấp hơn giá gạo sản xuất trong nước.