Theo quản lý thị trường TP HCM, người bán hàng giả trên các ứng dụng thương mại điện tử thường không đăng ký kinh doanh, giấu hàng trong hẻm sâu hoặc căn hộ, gây khó cho việc truy vết, xử lý.
Chia sẻ tại họp báo định kỳ quý II sáng 18/6, ông Nguyễn Quang Huy – Phó chi cục trưởng Quản lý thị trường TP HCM, cho biết trong 6 tháng qua, lực lượng này đã kiểm tra 533 vụ, xử lý 526 vụ vi phạm. Tổng số tiền xử phạt hành chính gần 20 tỷ đồng, trong đó phạt tiền hơn 11,6 tỷ, trị giá hàng hóa vi phạm hơn 8,2 tỷ đồng. Cơ quan chức năng đã tiêu hủy lượng hàng vi phạm trị giá 4,54 tỷ đồng, thu nộp ngân sách hơn 15 tỷ và chuyển cơ quan điều tra 4 vụ có dấu hiệu hình sự.
Theo ông Huy, nhiều vụ việc lớn, nghiêm trọng đã được phát hiện kịp thời, chủ yếu liên quan các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng như thực phẩm, thực phẩm chức năng, sữa, yến sào và mỹ phẩm.
Tuy nhiên, ông nhìn nhận công tác kiểm soát vẫn đối mặt với nhiều thách thức do địa bàn rộng, mật độ kinh doanh cao, trong khi hoạt động bán hàng trực tuyến phát triển nhanh. Trên các nền tảng số, người bán thường giấu danh tính, không để lại thông tin giao dịch rõ ràng, gây khó khăn cho việc truy vết.
Cụ thể, các cá nhân livestream bán hàng, sử dụng bên trung gian giao hàng, cất trữ sản phẩm trong căn hộ, hẻm sâu khiến cơ quan chức năng khó xác minh và xử lý. Ông dẫn chứng trường hợp người thân từng đặt mua qua một website có giao diện chuyên nghiệp nhưng không đăng ký với Bộ Công Thương, không ghi thông tin doanh nghiệp hay địa chỉ kho. Sản phẩm được quảng cáo là chính hãng nhưng thực tế là hàng giả. “Nếu người tiêu dùng không phản ánh, vô tình tiếp tay cho vi phạm,” ông Huy nói.
Ông Nguyễn Quang Huy – Phó Chi cục trưởng Quản lý thị trường TP HCM tại họp báo sáng 18/6. Ảnh: Thi Hà
Theo ông, sự phát triển của mạng xã hội, thương mại điện tử cùng hành vi vi phạm ngày càng tinh vi đòi hỏi cơ quan chức năng phải nâng cao năng lực truy vết, kiểm soát và giám sát liên tục. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành và sự hỗ trợ từ phía người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Đại diện Sở Công Thương TP HCM cho rằng thương mại điện tử còn nhiều bất cập, tồn tại tình trạng hàng gian, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, thậm chí có sự tiếp tay của người nổi tiếng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn gây bất lợi cho doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, Sở phát động chương trình “Tick xanh trách nhiệm”, nhằm loại bỏ các đơn vị kém chất lượng và tôn vinh doanh nghiệp tuân thủ. Chương trình đã có 11 đơn vị kinh doanh hiện đại tham gia, sắp mở rộng tới sàn thương mại điện tử, nhà bán hàng, KOL (những người nổi tiếng hoặc chuyên gia có tầm ảnh hưởng), KOC (người tiêu dùng thực tế, thường không quá nổi tiếng nhưng có trải nghiệm trực tiếp với sản phẩm) với cam kết 6 điều khoản theo quy định.
Tuy vậy, công tác kiểm tra thương mại điện tử vẫn còn hạn chế do một số công chức chưa đáp ứng chuyên môn; việc bảo quản tang vật là thực phẩm tươi sống cũng thiếu điều kiện do không có kho chuyên dụng.
Chi cục kiến nghị sớm sửa Pháp lệnh Quản lý thị trường và các quy định liên quan để phù hợp thực tế. Đồng thời, cần đào tạo lực lượng chức năng về giám sát, truy vết trên môi trường mạng, giao dịch xuyên biên giới. Đơn vị này cũng đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu vi phạm, ứng dụng AI, Big Data để sớm phát hiện rao bán hàng giả, hàng cấm; tăng truyền thông để nâng cao nhận thức và khuyến khích người dân tố giác vi phạm.
Ông Huy nhận định kế hoạch cao điểm vừa qua bước đầu mang lại kết quả tích cực, nhưng để xử lý hiệu quả các hành vi ngày càng tinh vi, cần sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng và chỉ đạo sát sao từ các cấp.
Thi Hà